21-րդ դարում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների աննախադեպ զարգացումը նորանոր հնարավորություններ է ստեղծում տարբեր ոլորտներում, այդ թվում` պետական կառավարման համակարգում:
«Բաց կառավարման գործընկերություն» (ԲԿԳ) նախաձեռնությունը, որին Հայաստանի Հանրապետությունն անդամակցում է 2011 թ-ից, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ կառավարման համակարգ է, որը նպատակ ունի քաղաքացիական հասարակության ակտիվ մասնակցությամբ Կառավարությունը դարձնել բաց, թափանցիկ, հաշվետվողական և վստահելի քաղաքացիների համար: Նախաձեռնությանը միացել են 64 երկիր:
Սակայն Հայաստանի պարագայում ԲԿԳ հայաստանյան գործողությունների 2014-2016 թթ. ծրագրի ճակատագիրն այս պահին անորոշ է:
Բանն այն է, որ Հայաստանում ապրիլ-մայիս ամիսներին Կառավարության կազմի փոփոխության պատճառով, մի շարք աշխատակիցներ, որոնք ի պաշտոնե նաև համակարգում էին ԲԿԳ նախաձեռնությունը, այսօր փաստացի ազատված են իրենց զբաղեցրած պաշտոններից, իհարկե` սեփական դիմումների համաձայն:
Կառավարության նորանշանակ պաշտոնյաները ԲԿԳ-ի մասով առայժմ չեն շտապում հրապարակավ որևէ դիրքորոշում ներկայացնել:
21-րդ դարում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների աննախադեպ զարգացումը նորանոր հնարավորություններ է ստեղծում տարբեր ոլորտներում, այդ թվում` պետական կառավարման համակարգում:
«Բաց կառավարման գործընկերություն» (ԲԿԳ) նախաձեռնությունը, որին Հայաստանի Հանրապետությունն անդամակցում է 2011 թ-ից, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ կառավարման համակարգ է, որը նպատակ ունի քաղաքացիական հասարակության ակտիվ մասնակցությամբ Կառավարությունը դարձնել բաց, թափանցիկ, հաշվետվողական և վստահելի քաղաքացիների համար: Նախաձեռնությանը միացել են 64 երկիր:
Սակայն Հայաստանի պարագայում ԲԿԳ հայաստանյան գործողությունների 2014-2016 թթ. ծրագրի ճակատագիրն այս պահին անորոշ է:
Բանն այն է, որ Հայաստանում ապրիլ-մայիս ամիսներին Կառավարության կազմի փոփոխության պատճառով, մի շարք աշխատակիցներ, որոնք ի պաշտոնե նաև համակարգում էին ԲԿԳ նախաձեռնությունը, այսօր փաստացի ազատված են իրենց զբաղեցրած պաշտոններից, իհարկե` սեփական դիմումների համաձայն:
Կառավարության նորանշանակ պաշտոնյաները ԲԿԳ-ի մասով առայժմ չեն շտապում հրապարակավ որևէ դիրքորոշում ներկայացնել:
Մինչդեռ սույն թվականի հունիսի 30-ին Հայաստանը պետք է ԲԿԳ նախաձեռնության կենտրոնական մարմնին ներկայացնի հաջորդ երկու տարիների գործողությունների ծրագիրը: Այդ ուղղությամբ նախորդ Կառավարությունը մի շարք ՀԿ-ների հետ համատեղ 2013 թ-ի նոյեմբերից արդեն սկսել էր մշակել այն: Նոր նախագծում ներառված են այնպիսի ոլորտներ, ինչպիսիք են` հանքարդյունաբերությունը, առողջապահությունը, մշակույթը, քաղաքաշինությունը, մաքսային և այլ ոլորտներ: Սակայն արդեն երկրորդ ամիսն է որևէ առաջխաղացում չկա:
ԲԿԳ աշխատանքային խմբի անդամ, «Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոն» (ԻԱԿ) հասարակական կազմակերպությունը այս կապակցությամբ մի քանի շաբաթ առաջ գրություն է ուղարկել Հայաստանի կառավարություն` ԲԿԳ նախաձեռնության շուրջ Կառավարության նորանշանակ աշխատակազմի դիրքորոշումն ու հետագա քայլերը պարզելու համար:
JNews-ի հետ զրույցում ԻԱԿ-ի փորձագետ Լիանա Դոյդոյանը նշեց, որ իրենք փորձել են հեռախոսազանգով ճշտել գրության կարգավիճակը և պարզվել է, որ դեռևս պատասխանը պատրաստ չէ:
Դոյդոյանն անդրադարձավ նաև այն հարցին, որ ԲԿԳ գործողությունների ծրագրերի մշակմանն ակտիվ չեն մասնակցում հասարակական կազմակերպությունների ներկայացուցիչները: «Կառավարությունը կարող է ավելի ակտիվ լինել ՀԿ-ներին ներգրավվելու հարցում, բայց վերջիններս ևս պետք է ակտիվ լինեն և ԲԿԳ էությանը համապատասխան առաջարկություններ ներկայացնեն»,- ասում է Դոյդոյանը:
Ըստ նրա` նախաձեռնության սկզբնական փուլում տեղական ՀԿ-ներից քչերն էին տեղյակ, բայց 2013 թ-ի համաժողովին հրավիրված մոտ 40 ՀԿ-ի ներկայացվել էր նախաձեռնությունը, սակայն առաջարկություններ այդպես էլ չհետևեցին:
ԲԿԳ-ի քննարկումներից երկուսին մասնակցել էր նաև Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտի խորհրդի նախագահ Արտակ Կիրակոսյանը, ով կարծում է, որ նախաձեռնությունն ունի ռազմավարության խնդիր:
«Մենք գալիս ենք վերջից, ոչ թե գալիս ենք նրանից, թե այսօր մեր երկրում ինչ խնդիրներ, մարտահրավերներ ունենք ու դրանից ելնելով, փորձում ենք հասկանալ` ինչպես լուծել դրանք,- ասում է Կիրակոսյանը` հավելելով, որ կարդալով այս նախաձեռնության Գործողությունների ծրագիրը` իր մոտ տպավորություն էր, որ ուղղակի տարբեր տեղերից ինչ-որ ծրագրեր են բերել-լցրել` փորձելով համապատասխանեցնել նախաձեռնությանը: «Դրանից ելնելով էլ ՀԿ-ների մասնակցության խնդիրն է դառնում անորոշ` ինչի՞ն մասնակցեն մարդիկ, նրան, որ արդեն ինչ-որ մի տեղից ինչ-որ մի գործողություն եկել, մտել է այս ծրագրի մեջ ու հիմա քննարկենք, թե, արդյոք, այս ծրագրի մեջ լավ է տեղավորվում, թե՞ ինչ-որ բան փոխենք»,- նշում է Կիրակոսյանը:
ԲԿԳ-ի այս տարվա քննարկմանը բաց կառավարման համատեքստում նա երկու հիմնական մարտահրավերի մասին էր խոսել: «Առաջինը օլիգարխիկ համակարգն է, որտեղ մեծ տնտեսվարողներն, ըստ էության, թելադրում են ամեն ինչ: Այս խնդիրը կա նաև Վրաստանում, նույն Ուկրաինայում: Ուստի եթե մենք խոսում ենք բաց կառավարման մասին, ապա պետք է սրա լուծումները գտնենք: Իհարկե, ոչ միանգամից` հեղափոխական ձևով»,- ասում է Կիրակոսյանը:
Որպես երկրորդ կարևոր մարտահրավեր` նա նշում է այն հանգամանքը, որ Կառավարության տարբեր նախաձեռնություններում հասարակական սեկտորի մասնակցությունը, կարծես թե, ապահովված է, սակայն ազդեցության լծակներ չկան:
«Արդյունքում ամբոխավարական ձևերով է հնարավոր լինում ինչ-որ բաների վրա ազդել, օրինակ` «100 դրամ» ակցիան, «Դ!եմ եմ» շարժումը»,- նշում է Կիրակոսյանը` հավելելով, որ Կառավարությունը չգիտի` ինչպես երկխոսել հասարակության հետ:
Ըստ նրա` առհասարակ, ՀՀ կառավարությունը պետք է հասարակության հետ երկխոսության մեխանիզմներ ձևավորի ոչ միայն էլեկտրոնային մասնակցության առումով:
«Դա պետք է որպես ամենակարևոր խնդիր դրվի բաց կառավարման գործընթացում»,- կարծում է Կիրակոսյանը:
ԲԿԳ նախաձեռնության հայաստանյան գործողություններին ծանոթացեք Ogp.am կայքի միջոցով:
ԲԿԳ նախաձեռնության միջազգային հարթակի հասցեն է Opengovpartnership.org.
Սույն հրապարակումը պատրաստվել է «Լրագրողներ հանուն ապագայի» ՀԿ կողմից հրատարակվող «Համացանց և Իրավունք» հատուկ տեղեկագրի շրջանակում` ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի ֆինանսական աջակցությամբ: Սույնի բովանդակությունը, արտահայտված տեսակետները և կարծիքները պատկանում են հեղինակին, և հնարավոր է` չհամընկնեն ԵԱՀԿ երևանյան գրասենյակի տեսակետների հետ: «Համացանց և Իրավունք» տեղեկագրի բոլոր նյութերին ծանոթացեք այստեղ:
Աղբյուր` JNews.am