Տարրական դասարանների ուսուցչուհի Ելենա Մարտիրոսյանին և ռուսաց լեզվի ուսուցչուհի Գոհար Սարդարյանին հանդիպեցինք Մուշեղ Իշխանի անվան թիվ հինգ հիմնական դպրոցում: Թեև արդեն կեսօրն անց էր՝ դպրոցն ամբողջովին դատարկված չէր: Պարզվեց, որ աշակերտներից շատերը դասերից հետո մնում են հավելյալ պարապմունքների: Ե. Մարտիրոսյանն ասաց, որ աշխատանքը վերջացնում է ուշ երեկոյան, քանի որ ստիպված աշխատում է նաև որպես կրկնուսույց: Ոմանց հետ պարապում է դպրոցում, իսկ որոշ աշակերտներ էլ նրան տանն են ընդունում:
Այսօր դպրոցականների մեծ մասը հաճախում է դպրոց, բայց սովորում է կրկնուսույցների մոտ: Թե ինչու է այսպիսի իրավիճակ տիրում մեր կրթական համակարգում՝ փորձեցինք ճշտել՝ խոսելով և՛ ծնողների, և՛ ուսուցիչների, և՛ աշակերտների հետ: Կարծիքները տարբերվող էին, բայց առանցքը նույնն էր՝ ամեն ինչ գալիս է վերևից և հասարակության կարծրատիպային մտածելակերպից, ուսուցիչները բավականաչափ չեն վարձատրվում, դպրոցներում էլ այն թյուր կարծիքը կա, թե երեխան ի վիճակի չէ ինքնուրույն պարապել:
Տարրական դասարանների ուսուցչուհի Ելենա Մարտիրոսյանին և ռուսաց լեզվի ուսուցչուհի Գոհար Սարդարյանին հանդիպեցինք Մուշեղ Իշխանի անվան թիվ հինգ հիմնական դպրոցում: Թեև արդեն կեսօրն անց էր՝ դպրոցն ամբողջովին դատարկված չէր: Պարզվեց, որ աշակերտներից շատերը դասերից հետո մնում են հավելյալ պարապմունքների: Ե. Մարտիրոսյանն ասաց, որ աշխատանքը վերջացնում է ուշ երեկոյան, քանի որ ստիպված աշխատում է նաև որպես կրկնուսույց: Ոմանց հետ պարապում է դպրոցում, իսկ որոշ աշակերտներ էլ նրան տանն են ընդունում:
Այսօր դպրոցականների մեծ մասը հաճախում է դպրոց, բայց սովորում է կրկնուսույցների մոտ: Թե ինչու է այսպիսի իրավիճակ տիրում մեր կրթական համակարգում՝ փորձեցինք ճշտել՝ խոսելով և՛ ծնողների, և՛ ուսուցիչների, և՛ աշակերտների հետ: Կարծիքները տարբերվող էին, բայց առանցքը նույնն էր՝ ամեն ինչ գալիս է վերևից և հասարակության կարծրատիպային մտածելակերպից, ուսուցիչները բավականաչափ չեն վարձատրվում, դպրոցներում էլ այն թյուր կարծիքը կա, թե երեխան ի վիճակի չէ ինքնուրույն պարապել:
«Ամեն ինչ շատ է փոխվել: Փոխվել է ծնողների, հետևաբար՝ նաև աշակերտների վերաբերմունքը կրթության հանդեպ: Մի տեսակ անլրջություն կա: Մտածում են՝ մի բան կանենք, փող է, ծանոթ է, կաշխատենք, էլի»,- պատմում է Գ. Սարդարյանը, հետո շարունակում՝ դիմելով գործընկերոջը․ «Հիշու՞մ ես էն չաղլիկ երեխային: Գագիկ էր անունը: Ծնողները փող ու պաշտոն ունեին, հայրը ձեռնարկատեր էր: Մի անգամ հարցրի, թե ինչու է այդքան վատ սովորում, չէ՞ որ պետք է լավ սովորի, որ ապագայում լավ աշխատանք ունենա: Գիտե՞ս ինչ պատասխանեց․ «Հորս օբյեկտները իմն են, ի՞նչ ունեմ մտածելու»: Հավանաբար չուզենալով շատ բացասական տպավորույուն թողնել, ուսուցչուհին ավելացրեց․ «Այնուամենայնիվ լավ երեխաներ էլ կան, որ ինքնուրույն կարողանում են պատրաստել իրենց դասերը: Ցավոք, նրանց թիվը իրոք շատ է կրճատվել»:
Վաստակաշատ ուսուցչուհիները կարծում են, որ մեր կրթության համակարգում դեռևս վաղուց իր արմատները գցած այս խնդիրը շատ ավելի լուրջ է, քան երևում է: Իրականում բացերը շատ են: Արդյունքում ունենք ծայրաստիճան թուլացած ուսուցում: Ինչո՞ւ է տարրական կամ թեկուզ ավագ դպրոցի աշակերտը հավելյալ պարապում կրկնուսույցի մոտ, եթե դպրոցը կարո՛ղ է և պարտավո՛ր է բավարար գիտելիք տրամադրել:
Ուսուցչուհիները վստահ են, որ պետք է փոխել կարծրատիպերը և հասարակության մտածելակերպը: «Փոխվել են ժամանակները: Մեր օրերում ուսուցիչը դարձել է արժեզրկված մի անձ, մինչ տարիներ առաջ ուսուցիչներից էր սկսվում հասարակության ինտելեկտուալ և պատվարժան խավը: Ուսուցիչը ո՛չ գնահատվում է, ո՛չ էլ բավարար վարձատրվում»,-ասում են նրանք:
Մի կողմից ուսուցիչների ցածր աշխատավարձերը, մյուս կողմից համատարած կոռուպցիան մեր կրթական համակարգը հասցնում են այսպիսի անբարվոքության:
Կրկնուսույց Աննա Խաչատրյանն ասում է, որ ներկայումս պարապում է երկու աշակերտի հետ, որոնք սովորում են Վ. Բելինսկու անվան թիվ 38 հիմնական դպրոցում: Պարզվում է, որ երեխաները մայրենի լեզուն, բացի Աննայի մոտ պարապելուց, ստիպված են պարապել նաև իրենց դպրոցի ուսուցչուհու մոտ: «Երևի երեխաները դպրոցում պարապում են, որ կիսամյակները բարձր գնահատականներով փակեն, իսկ ինձ մոտ գալիս են, որ գոնե մի քիչ գիտելիք ստանան այդ առարկայից»,- ասում է նա:
Դպրոցում նման իրավիճակում է եղել նաև այժմ երևանյան բուհերից մեկի ուսանողուհի Մերին: Հիշելով տարրական դպրոցը՝ նա պատմում է, թե ինչպես էր ստիպված հավելյալ պարապում գերմաներենի ուսուցչի մոտ բարձր գնահատական ստանալու համար: «Մեր ծնողներին թվում է, թե դպրոցն այն կառույցն է, որտեղ պետք է ստանանք լիարժեք կրթություն, ինչպես ժամանակին նրանք են ստացել, սակայն պատկերը բոլորովին այլ է, երբ մտնում ես դպրոց: «Գաս պարապմունքի՝ կդնեմ»․ ամենուրեք այս արտահայտությունն է, սրանից հետ չի մնում նաև Արտաշատը: Լեզուն այն առարկան է, որ հնարավոր չէ սովորել առանց ուսուցչի օգնության, իսկ մեր ուսուցիչը պահանջում էր՝ ոչինչ չտալով: Բնականաբար այսպիսի իրավիճակում բարձր գնահատական ստանալը բացառվում էր, նրա մոտ լրացուցիչ պարապմունքի գնալը գնահատականից բացի մեզ ոչինչ չէր տալիս»,-ասում է Մերին:
Մեկ այլ պատմություն էլ լսեցինք Եղեգնաձորի թիվ մեկ հիմնական դպրոցի աշակերտ Արմանից, որը տարիներ շարունակ կոնֆլիկտի մեջ է իր մաթեմատիկայի ուսուցչուհու հետ: Ըստ ուսուցչուհու՝ Արմանը ունի կրկնուսույցի կարիք, սակայն Արմանի ինքնուրույն աշխատանքներից ամենևին այդ տպավորությունը չես ստանում: Արդյունքում նորից բախվում ենք նույն ցածր գնահատականի խնդրին:
Երևանի Չեխովի անվան թիվ 55 դպրոցի աշակերտուհի Նարինեն դժգոհում է իր ամբողջ ժամանակը դասերին հատկացնելուց: Ասում է, որ շատ կուզենար դպրոցից գալ տուն, հանգստանալ, հետո սկսել դասերն ինքնուրույն պատրաստել, սակայն ստիպված է շտապել կրկնուսույցի մոտ: «Հատկապես Չեխովում կրկնուսույցներին դիմելը թանկ հաճույք է, հետևաբար ստիպված վարձում ենք այլ կրկնուսույցների: Բնականաբար, եթե երեխան պատրաստ ներկայանում է դասին, այդ դեպքում չդնելն արդեն աբսուրդ է, սակայն հակառակ դեպքում ունենում ենք ցածր գնահատականի խնդիր»,- դժգոհում է Նարինեի մայրիկը:
Փորձեցինք կապ հաստատելը դպրոցների տնօրենների հետ: Պարզվում է, որ դա այնքան էլ հեշտ գործ չէ: Երկար փորձելուց հետո վերջապես հաջողվեց մի քանի րոպե զրուցել երևանյան դպրոցներից մեկի տնօրենի հետ, ով չցանկացավ, որ իրեն ներկայացնենք: Տնօրենը պնդեց, որ իր դպրոցում բարձր մակարդակի է կրթությունը, իսկ խնդիրը միգուցե կայանում է նրանում, որ փոխվել է սերունդը: Այն հարցին, թե արդյոք չի կարծում, որ այս համատարած մասնավոր պարապմունքները կապված են ուսուցիչների ցածր վարձատրության հետ, ասաց․ «Հնարավոր է, դե ուսուցիչներին էլ կարելի է հասկանալ: Աշխատավարձը բավական ցածր է: Մենք մաքսիմալ մեր կարողությունների սահմաններում փորձում ենք որակ հաստատել, սակայն միևնույն է՝ երևում է դրամի գործոնը: Վաղուց արդեն ժամանակն է մեր այս խճճված կրթական համակարգում նորամուծություններ և բարեփոխումներ կատարել»:
Լուսանկարը՝ Photolure-ի
Աղբյուր՝ JNews.am