Հայ երգիծանկարչությունը չի մահացել, զարկերակն աշխատում է

Ապրիլի 1-ը հումորի համաշխարհային օրն է: Ամեն տարի այդ օրը Հայաստանի երգիծանկարիչների ասոցացիան կազմակերպում է ցուցահանդես՝ նշանավորելով այն հոբելյանական որեւէ իրադարձությամբ: Այս տարի ցուցահադեսը նվիրված էր անկախ Հայաստանի մամուլի 25-ամյակին:

Հայաստանում ծաղրանկարչության ներկայի, ապագայի, մամուլի հետ նրա կապի մասին զրուցեցինք Երգիծանկարիչների ասոցացիայի նախագահ, երգիծանկարիչ Սուքիաս Թորոսյանի հետ:

– Պարոն Թորոսյան, ո՞րն է ցուցահանդեսի նպատակը: Ինչու՞ որոշեցիք ապրիլի 1-ը նշանավորել հենց անկախ Հայաստանի մամուլում ծաղրանկարչության մասին ցուցահանդեսով:

– Եթե մենք սա չանենք, երգիծանկարչությունը որպես արվեստ կկորի: Հայ երգիծանկարչությունը դեռ չի մահացել, զարկերակը աշխատում է: Հիմա ռեանիմացիա ենք անում, բայց ինքը կա, գոյություն ունի: Շատերը մտածում են, որ արդեն մահացած է արվեստը: Իսկ մենք ցույց ենք տալիս, որ մենք կանք: Այսինքն՝ Հայաստանում երգիծանկարչությունը չի մարել, հակառակը, այն կա ու կլինի:

Հիմա մենք չունենք երգիծանկարչական դպրոց, չունենք մշակույթ որպես այդպիսին՝ հասկանալու իմաստով, ընկալելու իմաստով, որովհետեւ մեծ քթի վրա ծիծաղում են, ինչ-որ իրավիճակի վրա ծիծաղում են, որը էականը չէ, եւ հակառակը՝ չեն ծիծաղում նրա վրա, ինչ դու տալիս ես: Դա արդեն գալիս է մարդկային ինտելեկտուալ զարգացածությունից: Ինչքան բարձր է ժողովրդի ինտելեկտուալ մակարդը, այնքան բարձր է նրա մշակութային արժեքը: Դա չափանիշ է հումորի մեջ:

– Ցուցահանդեսի նպատակներից մեկը կարո՞ղ ենք համարել նաեւ երգիծանկարչությունը խթանելը:

– Միանշանակ, որովհետեւ ինձ համար շատ կարեւոր է, երբ ամեն մեկը, իրենից մի բան կտրելով, որեւէ ակնկալիք չունենալով աշխատում է, գոնե դա գնահատվի: Պատկերացրեք, որ երգիծանկարիչը 30-40 տարի նկարում է եւ ստեղծագործում այդ ասպարեզում, եւ չեն գնահատում: Բայց ցանկացած երգիծանկարիչ 10 անգամ ավելի լավ կարող է գեղանկար անել, քան գեղանկարիչը կարող է անել երգիծանկար:

[[wysiwyg_imageupload:157:]]- Քաղաքացիներն, ովքեր այցելել են ցուցահանդես, ասացին, որ կցանկանային տարվա ընթացքում ավելի հաճախ տեսնել նման ցուցահանդեսներ:

– Եթե հաճախողներն այդքան էլ շատ չեն, ի՞նչ իմաստ ունի ցուցահանդես անելը: Տարին մեկ անգամ ենք կազմակերպում, եկաք այդ օրը նկարեցիք, լուսաբանեցիք, 7 օր լինելու է, 7 օրվա ընթացքում քանի՞ հոգի կգա: Անցած տարի մենք կազմակերպեցինք ցուցահանդես, մոտ 7000 մարդ եկավ, բայց ո՞վ գրեց, կամ ո՞վ նշանակություն տվեց, դա որպես հիմք ընդունեցի՞ն գոնե մեր նախարարությունները, որ պետք է ֆինանսավորեն: Ես մասնավոր մարդկանց եմ խնդրել, որ յոթ օրով տարածք տրամադրեն, կամ՝ մի 100 դոլար տան, որպեսզի նկարները տպենք: Եթե դու ուզում ես, որ այդ արվեստը լինի, ուրեմն դու պետք է պահես: Չեմ ասում՝ դա իրենց գործն է, բայց գոնե տարին մեկ անգամ աջակցեն միջոցառումներին:

– Այսինքն լուրջ չե՞ն վերաբերվում:

– Երբեք լուրջ չեն վերաբերվել: Ամբողջ աշխարհում սա ամենահզոր արվեստն է: Հայաստանում ասում ես ծաղրանկարիչ եմ, ասում են՝ արա՜, ձե՞ռ ես առնում, գի՞ժ ես: Ամենավատ նկարիչը ծաղրանկարիչն է համարվում: Նա միշտ թշնամիներ ունի, հետո ֆինանսական դժվարություններ, որովհետեւ պատվեր չկա: Թերթերը գումար չեն տալիս: Ցուցահանդեսն էլ կազմակերպեցիր՝ էլի մարդ չեկավ: Պատկերացրու՝ ես երգիչ եմ, պատրաստ եմ անվճար երգել, հանդիսատեսն էլ չի գալիս: Էլ ու՞մ համար եմ անում: Բացի դրանից, կան բաներ, որ արգելում են նկարել:

– Ըստ ձեզ, ծաղրանկարը որպես գործիք ի՞ նչ դեր եւ ազդեցություն ունի հայկական մամուլում: Այն չի՞ կորցրել իր հմայքն ու հետաքրքրությունը:

– Նա հմայք է ունեցել, երբ Լոնդոնում տպվել է «Ապտակում», Թիֆլիսում՝ «Խաթաբալա»-ում: Մենք երգիծանկարչություն ունեցել ենք 1990-1993 թվականներին, երբ դեռ չգիտեին՝ ինչ բան է երգիծանկարը: Դու կարող ես մեկ նկարով ավելի շատ բան ասել, քան թե մեկ ամբողջ էջ լցնելով: Օրինակ՝ երբ սկսեցին քանդել Երեւանը, ես ընդամենը նկարեցի Թամանյանի արձանը, որը գլուխը բռնել էր ու գրել «Ես ձեր . . .»: Դա այնքա՜ն մեծ արձագանք ստացավ: Այն, ինչ չես ասում, ամեն մեկը սկսում է իր ձեւով մեկնաբանել, հասկանալ, իր ձեւով ավելացնել: Այսինքն՝ երբ երգիծանկարն ունենում է բազմակետ, դա մեծ արժեք է: Երգիծանկարի ամբողջ գաղափարը նրանում է, որ միշտ բազմակետ ես դնում, որ ով տեսնի՝ ինքը շարունակի: Որեւէ մեկը այդպիսի դեղատոմս չունի, որ ասի՝ գիտեք ինչ, մեկին նկարեցինք, ազդեց, տարան նստեցրին, չէ՛, նման բան չկա: Բայց կա մի ուրիշ բան. երբ դու նկարում ես, եւ տեղին ես նկարում, դա խորն է արմատանում:

– Լրատվամիջոցների թիվը ամսեամիս աճում է: Արդյո՞ք խմբագիրների եւ ընթերցողի կողմից ծաղրանկարիչների նկատմամբ պահանջարկը աճում է զուգահեռաբար:

[[wysiwyg_imageupload:158:]]- Պահանջարկ չկա: Հիմա երգիծանկարները լճացել են, դարձել են ավելի շատ ինչ-որ բան, որ վերցնես, գլուխը կտրես, դարձնես խոզի գլուխ եւ այլն: Քեզ արագ սնունդ է պետք, մենք հավես չունենք երկար պատրաստենք: Նույնը՝ մշակույթի տարբեր ոլորտներում:

– Մեր օրերում երիտասարդ նկարիչներին ավելի շա՞տ, թե քիչ է հետաքրքրում ծաղրանկարչությունը, համագործակցությունը մամուլի հետ:

– 100-160 ուսանողներից մոտ 5-6-ը հաստատ հետաքրքրված են, որովհետեւ սա միայն երգիծանկարչություն չէ, սա մոտեցում է: Ամեն հարցում կարելի է հումոր դնել: Այս արվեստը ոչ միայն ցանկալի երեւույթ է, այլեւ՝ պարտադիր: Ուսումնական ծրագրում սա պետք է լինի որպես մշակույթի ձեւ, որը զարգացման մեծ տեմպ ունի: Կորեայում 300-400 բուհ կա, որտեղ ուսումնասիրում են, դասավանդում անիմացիա, երգիծանկարչություն: Մեզ մոտ ոչ թե բուհ, նույնիսկ բաժնի այդպիսի ենթաբաժին չունենք: Այսինքն՝ մենք կյանքից հետ ենք ընկել: Սրան մեծ ուշադրություն պետք է դարձնել:

Հարցազրույցը` Գրետա Սարգսյանի

Աղբյուր՝ JNews.am