Գոյության մշակույթ

Սիրիայի հայ համայնքը հայկական սփյուռքի մայր գաղութն է: Հալեպում, Դամասկոսում, Հոմսում եւ այլուր հայերն ուսանում, աշխատում ու ստեղծագործում էին լիարժեք, ապրում համերաշխ կյանքով` արաբների, քրդերի եւ այլոց կողքին: Սակայն 2011 թ. մարտ ամիսը գարնանային ծաղկունքի փոխարեն արկ ու փամփուշտ իր հետ բերեց:

Բազմաթիվ հայեր սկսեցին վերադառնալ մայր հայրենիք. ասես Սիրիան ժամանակավոր հանրակացարան լիներ: Մենք ընտանիքով եկանք Երեւան, քանի դեռ պատերազմը չէր սկսվել, հետեւաբար փոքր-ինչ հպարտանում եմ, որ իմ ծննդավայր Հալեպը հիշողությանս մեջ դաջվել է որպես մի բարգավաճ երկրի բարեշինվող քաղաք` թաթախված գործնական փոշու մեջ, զարդարված արմավենիների ստվերներով եւ գույնզգույն լույսերով, շրջապատված պատմամշակութային եզակի արժեքներով, հագուստեղենի եւ սննդամթերքի խանութ-սրահներով հագեցած:

Սիրիայից վերադարձած հայերի ձեռքերով Երեւանը տեսանելիորեն փոփոխվեց` ընդունելով մշակութային նոր լիցք: Նրանց նորաբաց եւ տարատեսակ խանութ-կրպակները կարելի է գտնել երեւանյան խառը անկյուններում: Վերջերս նրանց մի մասը մասնակցում էր Մերգելյանի անվան ինստիտուտում կազմակերպված աշխատանքային ցուցահանդեսին, որտեղ բացի անհատ ձեռներեցներից ներկա էին նաեւ գործարար ընտանիքներ, որոնք ինձ օգնեցին վերապրել ողջ Սիրիան:

Ընտանիքների մայրերը ներկայացնելու էին բերել իրենց կողմից պատրաստված անուշեղեն եւ ճաշուտեստներ, որոնք մշտապես առկա են եղել սիրիական սննդակարգում: Մեր տանը նույնպես շարունակում ենք պղնձե հատուկ կուժամանի մեջ եփել ֆուլ (բակլայով ապուր), տապակել ֆալաֆել (աղացած սիսեռ` թահինով), փաթաթել չավուրմայի բրդուճներ (դասականը` կամ հավի տապակած կրծքամիս, կամ տավարի տապակած միս), պատրաստել համմոս (հարած սիսեռ) եւ մութապպալ (հարած բադրիջան): Որոշ ժամանակ առաջ հայրս վարձեց մի խանութ, որտեղ էլ սկսեց զբաղվել վերը նշված արաբական ուտեստների վաճառքով:

Որքան մեծ եղավ զարմանքս, երբ ցուցահանդեսի տաղավարներից մեկում նկատեցի Հալեպից իմ վաղեմի ծանոթին` Սերոյին, ում հետ 2009 թ. Քեսաբ ճամբարի էի մեկնել: Ի տարբերություն իմ մտավախությանը` Սերոն ինձ հիշեց և պատմեց, որ հայրենիք են վերադարձել 2011 թ.: Սերոն Երեւանի Պետական Բժշկական Համալսարանի երկրորդ կուրսի ուսանող է: Նա գործնական մարդու ավյունով եւ հաճախորդների քանակից շլացած աչքերով շարունակեց պատմել, որ ազատ ժամանակ օգնում է հայրիկին նրա գործերում: Պարզվեց, որ մենք Երեւանում հարեւաններ ենք:

Հայաստանում տարիներ շարունակ գործող «Հալեպ» խանութն այսօր դարձել է Սերոյի եւ նրա ընտանիքի պես մյուս ընտանիքների բիզնեսի ներկայանալի հանգրվան: Ուշադրությունիցս չէր վրիպել այն վերտառությունը, որ բոլոր ձեռնարկատերերը փակցրել էին իրենց տաղավարների գլխավերեւում` չնայած տվյալ ապրանքի հումքի եւ էության օտարազգիությանը. «Ո´չ թուրքական ապրանքին»:

Սիրիայից վերադարձած ընդամենը մի քանի հազար հայեր ոչ միայն սկսել են սիրով վերընձյուղվել մայր հայրենիքին, այլեւ ուշագրավ կամուրջ են դարձել արաբական-արեւելյան եւ տեղական-հայկական մշակույթների միջեւ: Վերստին պիտի արտահայտվեմ հպարտությամբ, որ այդ կամրջի մի հիմնաքար էլ դարձել ենք ես եւ իմ ընտանիքը:

Հեղինակ` Վահէ Սուլահեան

Աղբյուրը՝ Jnews.am

Սույն հոդվածը պատրաստվել է Հայկական Կարմիր խաչի «Երիտասարդների կայուն զարգացում» ծրագրի շրջանակներում կազմակերպված մեդիա ուսուցում-վարժանքների ընթացքում: