Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում գործող հայկական լրատվամիջոցների աշխատողներից շատերը լրագրողական կրթություն չունեն: Ընդհանրապես լրագրողի մասնագիտությունը այս երկրում այդքան էլ պահանջված չէ, իսկ հայ համայնքում` մասնավորապես: Բայց Թեհրանի Ազադ համալսարանի Հեռահաղորդակցության ֆակուլտետում լրագրություն է դասավանդում հայուհի Անի Միրզախանյանը, ով համարում է, որ լրագրության մասնագիտության նկատմամբ առկա պասիվությունը պայմանավորված է ցածր աշխատավարձով ու ոչ կայուն աշխատանք ունենալով:
Անին դասավանդում է բակալավրիատի եւ մագիստրատուրայի ուսանողներին, կրթություն ստացել է հենց նույն համալսարանում: Անիի խոսքով, 1979 թ-ի իսլամական հեղափոխությունից հետո լրագրությունը մեծ պահանջարկ ուներ, եւ լրագրություն սովորելու համար դիմորդների թիվը անհամեմատ մեծ էր: Սակայն վերջին 2-3 տարիների ընթացքում նրանց թիվը նվազել է:
«Երկրի պայմաններն ու աշխատատեղերն են պատճառը: Նրանք, ովքեր լրագրություն են սովորում, մտածում են, թե վաղն ինչ պետք է աշխատեն: Պայմաններն այնպես չեն, որ հնարավոր լինի հանգիստ մի թերթում աշխատել, եւ այդ թերթը չփակվի»,- ասում է նա` նշելով, որ լրագրությամբ զբաղվում են միայն նրանք, ովքեր շատ են սիրում այդ մասնագիտությունը:
Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում գործող հայկական լրատվամիջոցների աշխատողներից շատերը լրագրողական կրթություն չունեն: Ընդհանրապես լրագրողի մասնագիտությունը այս երկրում այդքան էլ պահանջված չէ, իսկ հայ համայնքում` մասնավորապես: Բայց Թեհրանի Ազադ համալսարանի Հեռահաղորդակցության ֆակուլտետում լրագրություն է դասավանդում հայուհի Անի Միրզախանյանը, ով համարում է, որ լրագրության մասնագիտության նկատմամբ առկա պասիվությունը պայմանավորված է ցածր աշխատավարձով ու ոչ կայուն աշխատանք ունենալով:
Անին դասավանդում է բակալավրիատի եւ մագիստրատուրայի ուսանողներին, կրթություն ստացել է հենց նույն համալսարանում: Անիի խոսքով, 1979 թ-ի իսլամական հեղափոխությունից հետո լրագրությունը մեծ պահանջարկ ուներ, եւ լրագրություն սովորելու համար դիմորդների թիվը անհամեմատ մեծ էր: Սակայն վերջին 2-3 տարիների ընթացքում նրանց թիվը նվազել է:
«Երկրի պայմաններն ու աշխատատեղերն են պատճառը: Նրանք, ովքեր լրագրություն են սովորում, մտածում են, թե վաղն ինչ պետք է աշխատեն: Պայմաններն այնպես չեն, որ հնարավոր լինի հանգիստ մի թերթում աշխատել, եւ այդ թերթը չփակվի»,- ասում է նա` նշելով, որ լրագրությամբ զբաղվում են միայն նրանք, ովքեր շատ են սիրում այդ մասնագիտությունը:
Քանի որ Իրանի Ազադ համալսարանը մասնավոր է եւ վճարովի, Հեռահաղորդակցության ֆակուլտետն ընտրած բոլոր դիմորդներն ընդունվում են, եթե նույնիսկ ցածր միավորներ հավաքած լինեն. նրանց թիվը տարեկան հասնում է շուրջ հիսունի: Ընդունելության քննություններն են` անգլերենը, աշխարհագրությունը, Պարսկաստանի պատմությունը: Ստուգվում է նաեւ դիմորդների տեսական գիտելիքները հեռահաղորդակցության ոլորտի վերաբերյալ:
Լրագրություն սովորելն այս համալսարանում թանկ հաճույք է: Բակալավրիատի յուրաքանչյուր կիսամյակն արժի 700-ից 800 դոլարին համարժեք իրանական ռիալ, իսկ մագիստրատուրայում այդ գինը կրկնապատկվում է` հասնելով 1500 դոլարի:
Կրթությունը բակալավրիատում հիմնականում գործնական հիմքերի վրա է: Ուսանողները զբաղվում են լուրեր, լուսանկարներ, մուլտիմեդիա նյութեր պատրաստելով, այցելում են նաեւ տարբեր խմբագրություններ: Մասնագիտական գրականությունն ապահովվում է պարսիկ մասնագետների կողմից իրենց աշխատանքային փորձառության մասին գրված գրքերով, երբեմն նաեւ թարգմանված արտասահմանյան գրականությամբ:
Մագիստրատուրայում ավելի շատ տեսական կողմն է կարեւորված. անցնում են հայտնի փիլիսոփաների, սոցիոլոգների հաղորդակցությանը վերաբերող տեսություններ:
Անի Միրզախանյանը հավաստիացնում է, որ կրթության որակի առումով վճարովի համալսարանները չեն զիջում անվճար պետական համալսարաններին:
Ինչպես եւ Հայաստանում, այնպես էլ Իրանում բուհն ավարտելուց հետո պետությունը չի աջակցում ուսանողներին աշխատանքի տեղավորման գործում: «Իրանում լրագրողներին ավելի հեշտ է աշխատանք գտնելը, քան այդ գտածը պահպանելը, թեեւ հիմա գտնելն էլ է դժավարացել»,- ասում է Թեհրանի Ազադ համալսարանի դասախոսը:
Նրա խոսքով, լինում է այնպես, որ աշխատանքի են անցնում չնչին աշխատավարձով, բայց մի քանի ամիս անց դուրս են մնում գործից: «Ստիպված մի այլ գործի են անցնում, որը կապ չունի մասնագիտության հետ»:
Նրա խոսքով, լրագրողների միջին աշխատավարձը կազմում է մոտ 400-500 դոլարին համարժեք ռիալ: Սա հաստիքային լրագրողների աշխատավարձն է, մինչդեռ խմբագրություններում ոչ հաստիքային (ֆրիլանս) լրագրողների քանակն ավելի շատ է, իսկ հոնորարներն` անհամեմատ ցածր:
Անի Միրզախանյանի դիտարկմամբ, ներկայումս Իրանում ինքնաֆինանսավորվող ԶԼՄ չկա: Նրանց մի մասը ֆինանսավորվում է կուսակցությունների կողմից, մյուս մասը` ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն պետության կողմից:
Ցանցային պարբերականերն, ի տարբերություն թերթերի, դասախոսի կարծիքով, կարողանում են որոշակի այլընտրանքային ինֆորմացիա ապահովել, սակայն դրանց նկատմամբ վերահսկողություն ունենալու քաղաքականությունն արդեն մշակվել է:
Հայազգի դասախոսն ասում է, որ Իրանում ներկայումս քիչ են թերթ կարդում: Երիտասարդության շրջանում վստահությունը թերթերի նկատմամբ բավականին նվազել է: Հակառակ դրան` ավելացել է արտասահմանյան լրատվամիջոցների նկատմամբ վստահությունը: Մարդիկ հաճախ նախընտրում են Իրանի մասին լուրերին տեղեկանալ BBC-ից, CNN-ից կամ այլ արտասահմանյան լրատվամիջոցներից, քան տեղի մամուլից:
Խմբագրի կողմից. Լրագրող Նվարդ Հովհաննիսյանն այս հարցազրույցն իրականացրել է իր մասնագիտական երկշաբաթյա վերապատրաստման ընթացքում, որն անցել է Իրանի Իսլամական Հանրապետությունում գործող հայկական «Ալիք» օրաթերթի խմբագրությունում: Իրանում հայկական լրատվամիջոցների և առհասարակ այս երկրում լրագրողների մասնագիտական գործունեության վերաբերյալ Նվարդի պատրաստած այլ նյութերին ծանոթացեք այստեղ և այստեղ:
Աղբյուր` JNews.am