Համացանցն ինքնակարգավորվող մի տիրույթ է, որտեղ մուտքագրված տեղեկությունը տարածվում ու գոյատևում է ինքնուրույն` դառնալով անվերահսկելի ժամանակի ու տարածության մեջ։ Այդ պատճառով համացանցն ավելի, քան որևէ այլ տիրույթ կարող է անդառնալի ու անվերականգնելի վնաս պատճառել անձնական ու ընտանեկան կյանքին, անձի արժանապատվությանը, պատվին ու գործարար համբավին:

Դրա արդյունքում պատասխանատվության հարց է առաջանում, և այս առումով առավել խոցելի են առցանց լրատվամիջոցները։ Խիստ կարևոր է, որպեսզի առցանց լրատվամիջոցներն իմանան, թե ինչպես են կարգավորվում վիրավորանքի և զրպարտության ավանդական նորմերը համացանցի տիրույթում:

Ձեր ուշադրությանն ենք ներկայացնում «Լրագրողներ հանուն ապագայի» հասարակական կազմակերպության 2013 թ-ին հրատարակած «Լավագույնը ցանցում» ուղեցույցում առկա «Վիրավորանքի և զրպարտության իրավական տիրույթում» նյութից հատվածներ, որի հեղինակն է «Արնի Քնսալթ» փաստաբանական գրասենյակի և «Իրավունքի գերակայություն» հասարակական կազմակերպության հիմնադիր անդամ Արա Ղազարյանը։

Read More »Այն, ինչ անհրաժեշտ է իմանալ համացանցում ազատ արտահայտվելու համար

Mashable.com-ը տեղեկացնում է, որ ֆեյսբուքյան ընկերների ցուցակը հնարավոր չէ լիովին գաղտնի պահել: Եթե ցուցակը սահմանափակել եք «Միայն ես» (Only me) կոճակով, դա դեռ չի նշանակում, թե ոչ ոք այն չի կարող տեսնել: Կա հատուկ ձև, որը յուրաքանչյուրին հնարավորություն է տալիս իմանալ, թե ովքեր են ձեր ընկերները:

Յուրաքանչյուր ոք կարող է տեսնել երկու այլ անձանց ընդհանուր ընկերներին, եթե նրանցից մեկի ընկերների ցուցակը բաց է բոլորի համար (Public): Հետևաբար, եթե ձեր ընկերների ցուցակը գաղտնի եք պահում, սակայն ձեր ընկերներից մեկը՝ ոչ, ապա երրորդ անձի համար դժվար չէ տեսնել ձեր և ձեր ընկերոջ ընդհանուր ընկերների ցանկը:

Ֆեյսբուքը սա խնդիր չի համարում և զգուշացնում է օգտատերերին, որ իրենց ընկերների ցուցակի գաղտնիությունը կախված է հենց իրենց ընկերներից:

Սակայն CyberInt առցանց պաշտպանության խումբը Ֆեյսբուքի աշխատակիցներին հակառակն ապացուցելու համար անցյալ շաբաթ խմբի կողմից ստեղծված նոր ծրագրի միջոցով բոլորի համար հասանելի դարձրեց Ֆեյսբուքի հիմնադիր Մարկ Ցուկերբերգի և նրա ընկերներից Քրիս Քոքսի (Ֆեյսբուքի երկարաժամկետ աշխատակից, արտադրության ղեկավար) ընդհանուր ընկերների ցուցակը:

Read More »Շաբաթվա ցանցահոս. Ֆեյսբուքը ինֆորմացիայի գաղտնիությունը պահելու խնդիր ունի

Հետաքննական լրագրությունը վերջինիս կարևորագույն ճյուղերից է, որն առանցքային նշանակություն ունի հասարակությանը հուզող խնդիրները վեր հանելու և դրանց լուծում տալու տեսանկյունից: Իրենց առաքելության իրագործման ճանապարհին հետաքննող լրագրողները, սակայն, ստիպված են լինում բազում խոչընդոտներ հաղթահարել` ստանալու իրենց անհրաժեշտ տեղեկատվությունը: 

Ամերիկացի հետաքննող լրագրող, «Կազմակերպված հանցավորության և կոռուպցիայի լուսաբանման ծրագրի» Հարավային Կովկասի տարածաշրջանային խմբագիր Դեյվիդ Բլոսը JNews-ի հետ զրույցում նշում է, որ հետաքննող լրագրողները բոլոր երկրներում հանդիպում են խնդիրների. ամենուրեք նրանց համար կան դժվարություններ:

Նրա կարծիքով, օրինակ, Հայաստանում խնդիրներից մեկն այն է, որ խորհրդարանի պատգամավորներն օրենքով սահմանված գույքի և եկամուտների հայտարարագրում չեն արտացոլում  իրականությունը: «Ես հանդիպել եմ այնպիսի մարդկանց փաստաթղթերի, ովքեր, ակնհայտորեն, ավելի մեծ գումար ունեն, քան ներկայացված է փաստաթղթում: Կամ նրանք նշում են, որ ունեն մեկ բնակարան, ավտոմեքենա չունեն»,- նշում է Բլոսը` հավելելով, որ, իհարկե, լավ է, երբ կարելի է այդ փաստաթղթերի միջոցով ստանալ տեղեկատվություն, սակայն վերջիններս անօգուտ են, քանի որ դրանցում տեղ գտած ինֆորմացիան ճշգրիտ չէ:  

Նա հույս է հայտնում, որ ժամանակի ընթացքում այդ խնդրին լուծում կտրվի և իրավական առումով կորոշվի, որ այդ տեղեկատվությունը պետք է լինի ճշգրիտ:

Read More »Ամերիկացի հետաքննող լրագրողը Երևանում. «Երբեք չպետք է ընդունել «Ոչ» պատասխանը»

Վերջերս լուրեր տարածվեցին, թե Ամերիկյան հոգեբուժական ասոցիացիան չափից շատ սելֆիներ անելը դասել է հոգեկան խանգարումների շարքին: Սակայն կարճ ժամանակ անց հայտարարվեց, որ դա ապատեղեկատվություն է, իսկ լուրը տարածող կայքը` ոչ վստահելի:

Սելֆիներն այն ինքնալուսանկարներն են, որոնք, սովորաբար, հեռախոսով են արվում: Դրանք մեծ տարածում ստացան առջևի տեսախցիկով սմարթֆոնների աճին զուգահեռ: Սակայն, ինչպես նշվել էր տվյալ կայքում` «սելֆիների խանգարումը» հիվանդություն է, որի ժամանակ մեծ ցանկություն է առաջանում ինքնանկարվելու և սոցցանցերում դրանք տարածելու:

Համաձայն Psychcentral.com կայքի՝ Ամերիկյան հոգեբուժական ասոցիացիան չէր կարող նմանատիպ հայտարարությամբ հանդես գալ, քանի որ նման որոշում կայացնելուց առաջ նրանք բազմաթիվ խորհուրդներ են հրավիրում, և, սովորաբար, նման ախտորոշումներ տալիս են 10-20 տարին մեկ:

Ըստ Ասանժի` ապագայում վերահսկողություն կսահմանվի ԴՆԹ–ի միջոցով  

Read More »Շաբաթվա ցանցահոս. Չափից շատ սելֆիները հոգեկան խանգարման նշան չեն

21-րդ դարում տեղեկատվական տեխնոլոգիաների աննախադեպ զարգացումը նորանոր հնարավորություններ է ստեղծում տարբեր ոլորտներում, այդ թվում` պետական կառավարման համակարգում:

«Բաց կառավարման գործընկերություն» (ԲԿԳ) նախաձեռնությունը, որին Հայաստանի Հանրապետությունն անդամակցում է 2011 թ-ից, տեղեկատվական տեխնոլոգիաների կիրառմամբ կառավարման համակարգ է, որը նպատակ ունի քաղաքացիական հասարակության ակտիվ մասնակցությամբ Կառավարությունը դարձնել բաց, թափանցիկ, հաշվետվողական և վստահելի քաղաքացիների համար: Նախաձեռնությանը միացել են 64 երկիր:

Սակայն Հայաստանի պարագայում ԲԿԳ հայաստանյան գործողությունների 2014-2016 թթ. ծրագրի ճակատագիրն այս պահին անորոշ է:

Բանն այն է, որ Հայաստանում ապրիլ-մայիս ամիսներին Կառավարության կազմի փոփոխության պատճառով, մի շարք աշխատակիցներ, որոնք ի պաշտոնե նաև համակարգում էին ԲԿԳ նախաձեռնությունը, այսօր փաստացի ազատված են իրենց զբաղեցրած պաշտոններից, իհարկե` սեփական դիմումների համաձայն:

Կառավարության նորանշանակ պաշտոնյաները ԲԿԳ-ի մասով առայժմ չեն շտապում հրապարակավ որևէ դիրքորոշում ներկայացնել:  

Read More »ԲԿԳ նախաձեռնություն. Հայաստանի մասնակցության գործընթացն անորոշ է

Հայաստանում քչերին է հայտնի, թե ինչ է նշանակում կիբերանվտանգություն: Այն որպես տերմին ավելի շատ կիրառվում է տեղեկատվության կամ ինֆորմացիայի անվտանգություն նշանակությամբ: Սակայն հանրության շրջանում վերջինիս կարևորությունը ևս գիտակցված չէ այնպես, ինչպես արևմուտքում: Նույնը կարելի է ասել կիբերհանցագործություն տերմինի մասին: Մինչդեռ աշխարհում կիբերհանցագործությունների թիվը վերջին տարիներին աճում է ամեն օր:   

Համաձայն Norton Cybercrime Report-ի ամենամյա հարցումների, որն իրականացվել է 24 երկրներում` յուրաքանչյուր վայրկյան համացանցի 18 չափահաս օգտատերեր դառնում են կիբերհանցագործության զոհ: Օրինակ` 2012 թ-ի տվյալների համաձայն` աշխարհում կատարված կիբերհանցագործություններից ֆիզիկական անձինք ընդհանուր առմամբ կրել են 113 միլիարդ դոլարի վնաս, իսկ 2011 թ-ին` 110 միլիարդ դոլարի վնաս:

Կիբերտարածությունում (էլեկտրոնային միջավայր, ուր տեղի են ունենում առցանց շփումներ և իրականացվում է էլեկտրոնային տվյալների փոխանակում) վնասների պատճառ են եղել ֆինանսական խարդախությունն ու գողությունը էլեկտրոնային համակարգերից, տվյալների անհետացումն ու դրանց կիրառումն այլ նպատակներով (որպես կանոն՝ սոցիալական ցանցերի պրոֆիլներից կամ էլեկտրոնային փոստի հաշիվներից) և այլն: Համաձայն նույն աղբյուրի` կիբերհարձակման պատճառած միջին վնասը մեկ օգտատիրոջ կտրվածքով 2013 թ-ին կազմել է մոտ 300 դոլար:

Read More »Կիբերհանցագործության հետքերով

Մարտի 31-ին` «Քաղաքացիական օրենսգրքում լրացումներ կատարելու մասին» օրինագծի խորհրդարանական լսումների ժամանակ, օրինագծի համահեղինակ ԱԺ պատգամավոր Նաիրա Զոհրաբյանը հարցի քննարկման փուլում հայտարարել էր, թե օրենքում նման փոփոխություն կատարելու խնդրանքով իրենց դիմել են լրագրողները` կոնկրետ անուններ չտալով:

«Ինձ` որպես նախկին լրագրողի, դիմել են իմ կողմից շատ հարգարժան, շատ հարգված լրագրողներ (կարծում եմ, եթե իրենք այստեղ են, կխոսեն եւ կասեն, ես չեմ տա իրենց անունները) եւ խնդրել են մեզ՝ պատգամավորներիս, որ տեսնում եք նման անհրաժեշտություն կարգավորելու այս դաշտը»,- ասել էր պատգամավորը:

Սակայն ոչ լսումներին և ոչ էլ դրանից հետո որևէ լրագրող կամ ԶԼՄ ներկայացուցիչ օրինագծի վերաբերյալ այդպես էլ դրական խոսքեր չհնչեցրեց: Իսկ պատգամավոր Զոհրաբյանը շարունակում է անուններ չտալ: 

Ինչևէ, ԱԺ այս նստաշրջանի պատգամավորները նախորդ տարի ունեցել են ԶԼՄ-ների հետ համագործակցության դրական փորձ: Մի շարք տպագիր և առցանց լրատվամիջոցների ղեկավարներ դիմել էին ԱԺ պատգամավորներին` այդ թվում այս օրինագծի հեղինակ Արփի Հովհաննիսյանին, համացանցում հեղինակային իրավունքի պաշտպանությունը օրենսդրորեն կարգավորելու համար: Պատգամավորներն էլ օրինագիծը մշակել էին` ԶԼՄ առաջարկները հաշվի առնելով և արագացված ընթացակարգով 110 կողմ, 0 դեմ, 0 ձեռնպահ ձայներով լրացումներ կատարել «Հեղինակային իրավունքի և հարակից իրավունքների մասին» օրենքում:

Read More »Կողմ չկա. խմբագիրները դեմ են ցանցային ԶԼՄ-ներին առնչվող օրինագծին

2003 թ-ից աշխարհի ուշադրությունը բևեռվեց դեպի «համացանցի կառավարում» եզրույթը` 2003 թ-ին Ժնևում և 2005 թ-ին Թունիսում տեղի ունեցած Տեղեկատվական հասարակության վերաբերյալ համաշխարհային գագաթաժողովի միջոցով: Տեղեկատվական հասարակությունը լիովին ներգրավված էր համացանցի կառավարման բանավեճում:

Համացանցի կառավարումը բարդ գործընթաց է, որն իրականացվում է բազմաթիվ շահագրգիռ կողմերի մասնակցությամբ` ընկերություններ, պետություններ, միջկառավարական կազմակերպություններ, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ (ներառյալ` տեխնիկական փորձագետներ): Նրանք աշխատում են փոխադարձ համագործակցությամբ` իրենց համապատասխան դերով ստեղծելու ընդհանուր քաղաքականություն և ստանդարտներ, որոնք կապահովեն համացանցի գլոբալ փոխգործունակությունը` հանուն հանրության բարօրության:

Ժնևում Համաշխարհային գագաթաժողովը ներկայացրեց սկզբունքներ` տեղեկատվական հասարակության համար` ներառյալ համացանցի կառավարում, որում ասվում էր. «Համացանցի միջազգային կառավարումը պետք է լինի բազմակողմ, թափանցիկ և ժողովրդավարական` կառավարությունների, մասնավոր հատվածի, քաղաքացիական հասարակության և միջազգային կազմակերպությունների լիակատար ներգրավվածությամբ»:

Read More »Համացանցի կառավարման սկզբունքներն` ըստ Եվրոպայի խորհրդի նախարարների կոմիտեի

Հաքերների՝ փետրվար-մարտ ամիսներին կատարած կիբեր-հարձակումը eBay առցանց աճուրդի ծառայության կայքի վրա կարող է վտանգ ներկայացնել օգտատերերի համար: Համաձայն ընկերության տարածած հաղորդագրության՝ անհայտ հաքերները գողացել են էլեկտրոնային հասցեները, կոդավորել են գաղտնաբառերը, ծննդյան թվերը, հասցեները և այլ տեղեկություններ: Անվտանգության մասնագետները խորհուրդ են տալիս eBay-ի հաճախորդներին պատրաստ լինել ամեն տեսակի խարդախությունների, հատկապես, եթե միևնույն գաղտնաբառն բացի eBay-ից օգտագործում են նաև այլ հաշիվներ մուտք գործելու համար: Եթե գաղտնաբառերն ապակոդավորվում են, ապա հարձակվողները կարող են օգտագործել ավտոմատ ծրագրեր, որոնք կխափանեն հազարավոր հայտնի ծառայությունների մուտքերը, ինչպիսիք են Ֆեյսբուքը, Թվիթերը, հայտնի էլեկտրոնային փոստեր և այլն:

Չինաստանը ՏՏ արտադրանքների ավելի մեծ թեստավորում է պահանջում

Read More »Շաբաթվա ցանցահոս. eBay-ը խնդրում է օգտատերերին շտապ փոխել գաղտնաբառերը

ՀՀ գլխավոր դատախազությունը մայիսի 22-ին հայտարարություն է տարածել նախաքննական տվյալների հրապարակման վերաբերյալ, որում, կարևորելով քրեական գործերի քննության ընթացքում կողմերի իրավունքների պաշտպանությունը և օրինականության նկատմամբ հսկողությունը, հիշեցնում է, որ այդ իրավունքների լիարժեք ապահովման կարևոր նախապայման է նախնական քննության տվյալների գաղտնիության ապահովումը:

«Նախաքննական գաղտնիք հանդիսացող տվյալների հրապարակումը կարող է վնասել կողմերի օրինական շահերին ու իրավունքներին, խոչընդոտել քրեական գործի քննությանը, հանցագործության բացահայտմանը: ՀՀ գլխավոր դատախազությունը հիշեցնում է. հանգամանքների բերումով նախնական քննության տվյալների տիրապետող սուբյեկտների համար առանց դատախազի, քննիչի կամ հետաքննություն կատարող անձի թույլտվության, վերոնշյալ տվյալների հրապարակումը առաջացնում է քրեական պատասխանատվություն՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 342-րդ հոդվածով»,- նշված է հայտարարության մեջ (հայտարարությունն ամբողջությամբ):

Նշված հայտարարության վերաբերյալ մտահոգություն է հայտնել Ինֆորմացիայի ազատության կենտրոնը` առաջարկելով ՀՀ գլխավոր դատախազությանը վերանայել այն, քանի որ հայտարարությունը հակաիրավական է` խախտում է լրագրողների ազատ արտահայտվելու և հասարակության տեղյակ լինելու իրավունքը:

Read More »ԻԱԿ-ը Դատախազության հայտարարությունը սպառնալիք է համարում ընդդեմ լրագրողների