Սիրիայի հայ համայնքը հայկական սփյուռքի մայր գաղութն է: Հալեպում, Դամասկոսում, Հոմսում եւ այլուր հայերն ուսանում, աշխատում ու ստեղծագործում էին լիարժեք, ապրում համերաշխ կյանքով` արաբների, քրդերի եւ այլոց կողքին: Սակայն 2011 թ. մարտ ամիսը գարնանային ծաղկունքի փոխարեն արկ ու փամփուշտ իր հետ բերեց:

Բազմաթիվ հայեր սկսեցին վերադառնալ մայր հայրենիք. ասես Սիրիան ժամանակավոր հանրակացարան լիներ: Մենք ընտանիքով եկանք Երեւան, քանի դեռ պատերազմը չէր սկսվել, հետեւաբար փոքր-ինչ հպարտանում եմ, որ իմ ծննդավայր Հալեպը հիշողությանս մեջ դաջվել է որպես մի բարգավաճ երկրի բարեշինվող քաղաք` թաթախված գործնական փոշու մեջ, զարդարված արմավենիների ստվերներով եւ գույնզգույն լույսերով, շրջապատված պատմամշակութային եզակի արժեքներով, հագուստեղենի եւ սննդամթերքի խանութ-սրահներով հագեցած:

Սիրիայից վերադարձած հայերի ձեռքերով Երեւանը տեսանելիորեն փոփոխվեց` ընդունելով մշակութային նոր լիցք: Նրանց նորաբաց եւ տարատեսակ խանութ-կրպակները կարելի է գտնել երեւանյան խառը անկյուններում: Վերջերս նրանց մի մասը մասնակցում էր Մերգելյանի անվան ինստիտուտում կազմակերպված աշխատանքային ցուցահանդեսին, որտեղ բացի անհատ ձեռներեցներից ներկա էին նաեւ գործարար ընտանիքներ, որոնք ինձ օգնեցին վերապրել ողջ Սիրիան:

Read More »Գոյության մշակույթ

2015թ. հունիսի 23-ին Երեւանի Բաղրամյան պողոտայում «Էլեկտրիկ Երեւան» ակցիայի ժամանակ տեղի ունեցած իրադարձությունների մեկ տարին լրանալու կապակցությամբ հայտարարությամբ են հանդես եկել Հայաստանի լրագրողական կազմակերպությունները:

Բանն այն է, որ լրագրողների նկատմամբ բռնություններ կիրառելու դեպքերի առիթով հարուցված քրեական գործի քննության ընթացքի մեջ որեւէ առաջընթաց չկա:

Կազմակերպությունները իրենց վրդովմունքն են հայտնել քննության ընթացքի վերաբերյալ, եւս մեկ անգամ հանդես գալով ի պաշտպանություն հունիսի 23-ին տուժած լրագրողների իրավունքների:

Կազմակերպությունների համատեղ հայտարարության մեջ ասվում է.

«Այսօր լրանում է 2015 թվականի հունիսի 23-ին Երեւանի Բաղրամյան պողոտայում տեղի ունեցած՝ էլեկտրաէներգիայի թանկացման դեմ խաղաղ բողոքի ակցիան իշխանությունների կողմից բիրտ ուժի կիրառմամբ ցրելու մեկ տարին։ Այդ իրադարձությունների ժամանակ ֆիզիկական բռնության ենթարկվեցին նաեւ 13 լրագրող եւ օպերատոր, խոչընդոտվեց տարբեր ԶԼՄ-ների 24 աշխատակիցների օրինական մասնագիտական գործունեությունը։

Read More »#ElectricYerevan. պահանջում են լրագրողների բռնությանն առնչվող քրգործի անաչառ քննություն

JNews-ի զրուցակիցներն են «Հետք»-ի գլխավոր խմբագիր Էդիկ Բաղդասարյանը եւ «Անալիտիկոն» հանդեսի գլխավոր խմբագիր Գեղամ Բաղդասարյանը, ովքեր հիմնվելով սեփական փորձի վրա՝ խոսում են մամուլի կողմից ԼՂՀ իշխանությունների եւ բանակի գործունեությունը վերահսկելու անհրաժեշտության մասին: Սա այն հարցն է, որը կարծես ղարաբաղյան հակամարտության շուրջ երեք տասնամյակների ընթացքում լրագրողների ուշադրությունից ամբողջությամբ դուրս է մնացել:

Հայկական լրատվամիջոցները ԼՂՀ բարձրաստիճան պաշտոնյաների անձնական ունեցվածքի, պաշտոնեական դիրքի չարաշահումների կամ թերացումների մասին հիմնականում անդրադարձել են բացառիկ դեպքերում, երբ կարծես լռությունը շատ ավելի վտանգավոր հետեւանքներ կարող էր ունենալ, քան ճշմարտությունը ներկայացնելը:

Բանախոսները ներկայացնում են, թե ինչ սկզբունքով է գործում ԼՂՀ քաղաքական համակարգը, ինչու չի զարգանում մամուլը, եւ ինչ կտա Արցախում ազատ ու անկախ լրատվամիջոց հիմնելը:  

Ներքին տաբուներ

«Հետք» առցանց լրատվամիջոցի գլխավոր խմբագիր Էդիկ Բաղդասարյանն ասում է, որ լրատվամիջոցները պե՛տք է լուսաբանեն ինչպես Արցախի իշխանությունների եւ նրանց հետ փոխկապակցված անձանց բիզնեսների, գործունեության, այնպես էլ պաշտպանության նախարարության կողմից իրականացվող գնումների մասին:

Read More »Ազատ խոսքի եւ մամուլի խնդիրները Արցախում

Ադրբեջանում ամենահայտնի քաղբանտարկյալն ազատ է արձակվել, սակայն ակտիվիստները շարունակում են անազատության մեջ մնալ:

Ադրբեջանցի մրցանակակիր լրագրող Խադիջա Իսմայիլովայի անակնկալ ազատ արձակումը վերագրվում է տնտեսապես խոցելի Բաքվի նկատմամբ գործադրվող արդյունավետ միջազգային ճնշմանը:

Սակայն փորձագետների եւ հենց Իսմայիլովայի կարծիքով, այս քայլն ամենեւին էլ չի նշանակում, թե Ադրբեջանի ավտորիտար ռեժիմը պատրաստվում է մեղմել իր անողոք քաղաքականությունը:

Ինչպես Իսմայիլովան հաղորդեց IWPR-ին, ադրբեջանական կառավարությունը, որի միջոցները սպառվում են նավթի գների անկման ֆոնին, զիջումների գնալուց բացի այլընտրանք չուներ:

Բաքվի նկատմամբ ճնշումն աճեց հատկապես այն ժամանակ, երբ մայիսի 18-ին ԱՄՆ-ը հավանություն տվեց Մագնիտսկու գլոբալ ակտին, որն աշխարհի բոլոր երկրներում մարդու իրավունքների խախտման դեմ պատժամիջոցների կիրառում է ենթադրում: Իսմայիլովայի գործի՝ Եվրոպական դատական ատյաններում հայտնվելը, ինչպես նաեւ Ադրբեջանում անցկացվելիք միջազգային սպորտային միջոցառումներն ավելի մեծ ուշադրություն սեւեռեցին նախագահ Իլհամ Ալիեւի վրա:    

Read More »Ադրբեջան. քաղաքական ձերբակալությունները շարունակվում են

Հայաստանյան մի շարք տպագիր եւ առցանց լրատվամիջոցների խմբագիրներ հանդես են եկել հայատարությամբ, որով կոչ են անում կարգավորել առցանց լրատվամիջոցների դաշտը: Այս մասին տեղեկացնում է ՀԵՏՔ-ը:

Հայտարարության տեքստը ներկայացնում ենք որոշ կրճատումներով:

«Զանգվածային լրատվության դաշտում պրոֆեսիոնալիզմի, բարեխղճության, պատասխանատվության խնդիրներն այսօր ավելի քան կարեւոր են, եւ մամուլում ծագած լրջագույն խնդիրների լուծման համար խմբագիրների եւ մի խումբ լրագրողների բարի կամքն այլեւս բավարար չէ։ Մի կողմից թերթերը կորցնում են վաճառքից ստացվող եկամտի ավանդական աղբյուրները, մյուս կողմից չեն կարողանում մրցակցել առցանց լրատվամիջոցների հետ, որոնց մի մասը հայտնվել է անվերահսկելի դաշտում, գործում է օրենքներից ու բարոյական նորմերից դուրս եւ անարգել, անվճար օգտվում է թերթերի աշխատանքի արդյունքներից՝ չարաշահելով լրագրողի կարգավիճակը։ Մեծ թվով կայքեր իրենց այցելուների մի հսկայական զանգված ապահովում են թերթերի մամուլի տեսությունների, այլ լրատվամիջոցներից գողացված տեղեկությունների եւ հոդվածների շնորհիվ։ Իսկ գրագողությամբ, շորթմամբ ու քաղաքական ահաբեկչությամբ զբաղված լրագրողներն ու լրատվական հարթակները վարկաբեկում են հասարակությանը ծառայող ԶԼՄ-ներին, վնասում մեր հեղինակությանը։

Read More »Խմբագիրները կոչ են անում կարգավորել առցանց լրատվամիջոցների դաշտը

Սույն թվականի մայիսի 13-ը ռուսական մամուլն անվանեց «սեւ ուրբաթ»: Այդ օրը ռուսական խոշորագույն մեդիահոլդինգ РБК-ի ավագ խմբագիր Ելիզավետա Օսետինսկայան, գլխավոր խմբագիր Մաքսիմ Սոլյուսը եւ թերթի գլխավոր խմբագիր Ռոման Բադանինն ազատվեցին իրենց զբաղեցրաց պաշտոններից:

Ռուսական մեկ այլ լրատվամիջոց` Մեդուզան, նույն օրը այս կապակցությամբ հանդես եկավ խմբագրականով` այն հետևյալ կերպ վերնագրելով` «Օրը, երբ РБК-ն դադարեց գոյություն ունենալ»:

РБК -ի խմբագիրների հեռանալուց հետո, իրենց հեռանալու մտադրության մասին են հայտնել նաեւ լրագրողների մի մասը:

Ռուսական РБК-ն (ՌոսԲիզնեսԿոնսալտինգ), որին Ռուսաստանի լրատվական կայքերն իրենց հրապարակումներում մինչև վերջերս ամենաշատն էին հղում կատարում, ստեղծվել է 1993 թ-ին: 2010 թվականին ընկերության հիմնական սեփականատերը դարձավ Միխայիլ Պրոխորովը: Շուրջ 1500 աշխատող ունեցող հողլդինգի կազմում են՝ համանուն հեռուստաալիքը, առցանց եւ տպագիր ԶԼՄ-ներ: Գլխավոր գրասենյակը գտնվում է Մոսկվայում:

Read More »Ռուսական մեդիայի սեւ ուրբաթը. ի՞նչ կատարվեց РБК-ի հետ

Հունիսի 1-ին` երեխաների պաշտպանության միջազգային օրը, «Մուղդուսյան» արվեստի կենտրոնը Թումանյանի այգում կներկայացնի կենտրոնի սաների նկարչական աշխատանքները: Բացօդյա ցուցահանդեսը «Մուղդուսյան» արվեստի կենտրոնի համար առաջինն է, որի ընթացքում կներկայացվեն սաների նկարչական աշխատանքները: Թեման` կենդանական աշխարհը:

Սոցիալական ուղղվածություն ունեցող «Մուղդուսյան» արվեստի կենտրոնը գործում է Երևանում 2014 թվականից: Այստեղ տարբեր տարիքային խմբերի շուրջ 25 երեխա սովորում են ակադեմիական գեղանկարչության հիմունքներ: Հաճախող երեխաների հիմնական մասը անապահով ընտանիքներից է, և դասերը նրանց համար կազմակերպվում է անվճար հիմունքներով:

Կենտրոնի հիմնադիր Մարիամ Մուղդուսյանը ասում է, որ արվեստի կենտրոն բացելու գաղափարը ծնվել է մեկ այլ արվեստի կենտրոնում անապահով երեխաների հետ աշխատելու ընթացքում: Երեխաների հետ աշխատանքը Մարիամի համար ելակետային է դառնում, և ծնվում է սեփական արվեստի կենտրոնն ունենալու երազանքը: Սկզբնական շրջանում Մարիամը իր երազանքին հավատացող մի քանի ընկերների օգնությամբ վարձակալում է տարածք, որի վերանորոգման աշխատանքները կատարվում են մոտ 25 կամավորների մասնակցությամբ:

Read More »Նյութականությունից՝ ոգեղենություն. Այստեղ չնկարել չես կարող

Նախքան Արցախ մեկնելը տագնապ կար, որ կուտակվել էր վերջին մեկ-մեկուկես ամսվա ընթացքում: Տեսնես իրականում ի՞նչ է կատարվում այնտեղ, արդյո՞ք ժողովուրդը տագնապած է, ի՞նչ է մտածում պատերազմի մասին… Եվ այս բոլոր հարցերը ես ըստ էության տանում էի Արցախ՝ պատասխանները Երեւան բերելու ակնկալիքով:

Սակայն պարզվեց, որ Արցախում ոչ միայն տագնապներ չկան, այլեւ՝ ցանկացած տիպի տագնապ այնտեղ բուժվում է: Արցախը գոտեպնդում է, զինվորի, ռազմիկի կամք տալիս:

Ֆրանսիայի Նիցցա քաղաքի հայ համայնքի կողմից Ստեփանակերտի զինվորական հոսպիտալին ժգուտներ եւ զոհված զինծառայողների մի քանի ընտանիքներին ֆինանսական օժանդակություն հատկացնելու նախաձեռնությունը առիթ էր՝ մայիսի սկզբին առաջին անգամ լինել Արցախում:

Այն, որ ազատամարտիկներն ու երիտասարդ տղաները վերքերը դեռ չապաքինված, ընտանիքի սոցիալական խնդիրները չլուծած՝ շտապում են ետ, սահման, դա ամենեւին էլ ադրենալինի պակասը լրացնելու համար չէ, ինչպես թվում է շատերին: Ասածս, թե Արցախը յուրահատուկ է, ապացուցելու համար նշեմ, որ երբեւէ չեմ տեսել, որ Երասխում, Իջեւանում, Նոյեմբերյանում կամ այլ տեղ ռազմական ուղի անցած որեւէ մեկը խոսի այնտեղ վերադառնալու, կարոտի մասին: Իսկ ահա Արցախին չսիրահարվել հնարավոր չէ:

Read More »Արցախն՝ ինչպես տեսա. Լրագրողի նոթեր

«Հետաքննող լրագրողներ» հասարակական կազմակերպությունը թարգմանել, տեղայնացրել եւ հրատարակել է «Ինչպես տեղեկատվություն ստանալ կառավարությունից» գիրքը (անգլերեն` Legal Leaks toolkit), որը ուղեցույց է՝ նախատեսված լրագրողների համար:

Մայիսի 3-ին՝ Մամուլի ազատության համաշխարհային օրը, Երեւանի պետական համալսարանի ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետում տեղի ունեցավ գրքի շնորհանդեսը:

Ուղեցույցի բնօրինակը պատրաստել են Access Info Europe եւ գերմանական n-ost կազմակերպությունները: Այն հրատարակվել է Եվրամիության անդամ 40-ից ավել երկրներում: Հայերենի խմբագիրը «Հետք»-ի գլխավոր խմբագրի տեղակալ, ԵՊՀ դասախոս Լիանա Սայադյանն է: Թարգմանությունը կատարել է Քրիստինե Սողիկյանը, իսկ օրենսդրության տեղայնացումը՝ իրավաբան Արա Ղազարյանը: Ուղեցույցի տեղայնացման աշխատանքներին մասնակցել է նաեւ «Հետք»-ի թղթակից, «Պանամյան փաստաթղթեր» միջազգային հետաքննական նախագծի մասնակից Քրիստինե Աղալարյանը:

Ըստ Լիանա Սայադյանի, ուղեցույցի հայկական տարբերակը ներառում է բնօրինակի այն բաժինը, որը խորհուրդներ է պարունակում Եվրոպական միությունից եւ միջազգային այլ կառույցներից տեղեկություն ստանալու մասին:

«Նաեւ զետեղել ենք ՀՀ կառավարությունից տեղեկություն ստանալու ընթացակարգի մասին ծավալուն բաժիններ, որոնք լրագրողներին կօգնեն իրենց աշխատանքն իրականացնելիս մշակել հարցումներ, ստանալ տեղեկություններ, իսկ մերժման պարագայում բողոքարկել դատական եւ արտադատական ատյաններում»,-շնորհանդեսի ժամանակ նշեց Լիանա Սայադյանը:

Read More »Legal Leaks. Կառավարական կառույցներից տեղեկություն ստանալու ուղեցույց լրագրողների համար

Լրագրող Մհեր Արշակյանի ապրիլյան հրապարակախոսությունը պատերազմի թեմայով է: Եթե քառօրյա պատերազմի օրերին լրագրողների մի մասը օպերատիվ լրատվություն էր իրականացնում արցախյան ճակատից, ապա նույն շրջանում Մհեր Արշակյանի հրապարակախոսության մեջ խտացվում էին Հայաստանում տիրող հասարակական հուզումներն ու տրամադրությունները: Մեծ թվով զոհերի համար իշխանություններին ուղղված քննադատությունները, ցավը, ցասումը, պահանջների ամենադիպուկ ձեւակերպումները տեղ գտան հենց Մհեր Արշակյանի հրապարակախոսության մեջ:

Մամուլի ազատության համաշխարհային օրվա առթիվ JNews-ը ներկայացնում է Մհեր Արշակյանի հետ ունեցած զրույցը լրագրության, քաղաքականության, կեղծ քարոզչության եւ այն ամենի մասին, ինչն ամենից շատ է մտահոգում մեր հանրությանը ապրիլյան հայտնի իրադարձություններից հետո: 

– Մհեր, լրագրողներից շատերը՝ սկսնակ ու փորձառու, եղան առաջնագծում, տեսան, պատմեցին: Գայթակղություն չառաջացա՞վ՝ մեկնել առաջնագիծ եւ այնտեղից լրագրություն կամ հրապարակագրություն անել:

Read More »Մհեր Արշակյան. «Լրագրողի գործը պատերազմը հասկանալն է, ոչ թե՝ պատերազմը տանելը»