34-ամյա Մարինա Փոկրավորյանը Հալեպ քաղաքից է: Ընտանիքի հետ Հայաստան է գաղթել սիրիական պատերազմի պատճառով, ունի երկու մանկահասակ երեխա: Մարինան մասնագիտությամբ հաշվապահ է, ավարտել է Սիրիայի տնտեսագիտական համալսարանը, տիրապետում է հինգ լեզուների` հայերեն, արաբերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն և թուրքերեն:

Այնուամենայնիվ, Հայաստան տեղափոխվելով, Մարինան գիտակցում է, որ նոր միջավայրում մասնագիտությամբ աշխատելը նոր գիտելիք է պահանջելու, եւ առաջին բանը, որ մտքով անցնում է` փուչիկների ձևավորման ծառայություն հիմնելն է, ինչն իր սիրած զբաղմունքն էր Սիրիայում: Նրա ձգտումներին ու ցանկությանն իրականանալու թևեր է տալիս Մարինայի ամուսինը` Գրիգոր Խարաջյանը, ով Հալեպում երկար տարիներ աշխատել է որպես խառատ: Գրիգորն ինքն է ստանձնում այս գործի համակարգումը և, չնայած բազում դժվարություններին ու խնդիրներին, կարողանում է շուկայում ճանաչում ձեռք բերել, ունենալ մշտական պատվիրատուներ:

«Ուզեցինք ուրախութիուն մտցնել ժողովուրդին մեջ: Երբ ձևավորուած փուչիկները կտեսնին, երեցներն ալ, փոքրերն ալ շատ կուրխնան: Քեզ ալ դուր կգա, երբ ժողովուրդին մեջ դու ուրախութիուն ես դնում»,- ասում է Մարինան:

Read More »Magic Puchik. երբ սիրելի զբաղմունքը եկամտի աղբյուր է դառնում

Երբ  հարկ է լինում բացատրել, թե ինչպես է հնարավոր հասնել իմ ծննդավայր,  արմատացած մի խոսք ունեմ` «ուղիղ ճանապարհով գնում եք այնքան, մինչև ասֆալտն ավարտվի, ապա ևս 2 կմ անցնելով` հայտնվում եք Փշատավանում` Հայաստանի  սահմանամերձ գյուղերից մեկում»։

Փշատավանը տարիներ առաջ հարուստ էր փշատենիներով, բայց հիմա գյուղի անունը խորհրդանշող ծառերից հատ ու կենտ կարելի է հանդիպել։ Այսօր գյուղի ոչ պաշտոնական խորհրդանիշը խաղողի վազերն են դարձել։ Համայնքում յուրաքանչյուր ընտանիք առնվազն մեկ խաղողի այգի ունի, որով էլ պարծենում ու հպարտանում է։

Փշատավանցին տարվա ցանկացած եղանակի համագյուղացուն հանդիպելիս բարևից հետո առաջին հարցը, որ տալիս է, խաղողի այգու մասին է։

Գարնանը հարցնում է՝ «հո՞ խաղողը ցուրտը չի տարել» կամ էլ՝ «արդեն էտե՞լ ես վազերը», ամռանը՝ «հասցրե՞լ ես սուտ տալ այգիները» (խաղողի վազերն ավելորդ տերևներից ազատել), «հո՞ հիվանդություն չկա բաղի մեջ», «քանի՞ անգամ ես ջրել այգիները»։ Աշնան հարցերը բերքի շուրջ են՝ «ո՞նց է խաղողի բերքը», «ինչքանո՞վ ես ծախելու», «շա՞տ է նեխածը մեջը», «արդեն թաղե՞լ ես բաղերը», ձմեռվա հարցերը հիմնականում հաջորդ տարվա կանխատեսումներին են վերաբերում` «մյուս տարի տեսնես` ի՞նչ գին կունենա»:

Read More »Մեր գյուղն ապրեցնող խաղողի այգիները

Մայիսի 14-ին՝ Երևանի ավագանու ընտրությունների օրը, արձանագրվել է լրագրողների նկատմամբ բռնությունների 2 և տարատեսակ խոչընդոտումների 4 դեպք։

Մասնավորապես, մայրաքաղաքի Նար-Դոս փողոցում տեղակայված Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության շտաբում հարձակվել են «Ազատություն» ռադիոկայանի լրագրող Սիսակ Գաբրիելյանի վրա, քաշքշել ու հարվածել նրան։ Իսկ Էրեբունի վարչական շրջանում գտնվող թիվ 64 դպրոցում (10/29 ընտրատեղամաս) բռնություն է կիրառվել Armtimes.com լրատվական կայքի թղթակից Տաթև Խաչատրյանի նկատմամբ։ Վերջինիս աշխատանքը խոչընդոտվել է նաև Մալաթիա-Սեբաստիա համայնքի 7/46 ընտրատեղամասում։ Aravot.am-ի լրագրող Հռիփսիմե Ջեբեջյանի նկատմամբ ևս ճնշում է գործադրվել նույն տեղամասում։ Մասնագիտական օրինական գործունեության խոչընդոտումների են բախվել նաև 1in.am կայքի թղթակից Մարիամ Գրիգորյանը՝ Էրեբունի համայնքի 10/28 տեղամասում, Hraparak.am-ի լրագրող Սոնա Ադամյանը՝ Նորքի 2-րդ զանգվածում գտնվող Առևտրի քոլեջում (2/50 ընտրատեղամաս)։   

Նմանատիպ փաստեր են արձանագրվել նաև քարոզարշավի ընթացքում. ճնշումների են ենթարկվել Aravot.am-ի թղթակից Նելլի Գրիգորյանը և «Հայկական ժամանակ» թերթի լրագրող Աննա Զախարյանը։ Ձևավորված արատավոր ավանդույթի համաձայն՝ այս ընտրությունների ժամանակ ևս լրագրողների նկատմամբ հարձակումներն ահագնացան, ինչը թույլ չտվեց նրանց ազատ և անկաշկանդ լուսաբանել այդ կարևոր գործընթացը։

Read More »Հայտարարություն. Բռնություն լրագրողների նկատմամբ Երեւանի ավագանու ընտրությունների օրը

Խոսքի ազատության պաշտպանության կոմիտեն (ԽԱՊԿ) հունվարի 17-ին ներկայացրեց Հայաստանում խոսքի ազատության վիճակի եւ ԶԼՄ-ների ու լրագրողների իրավունքների խախտումների մասին տարեկան զեկույց, որտեղ անդրադարձել է ոլորտը կարգավորող օրենսդրության փոփոխություններին ու գործընթացներին:

Կոմիտեի կողմից առանձնակի ուշադրության է արժանացել ապրիլյան  քառօրյա պատերազմի եւ հուլիսի երկրորդ կեսին  «Սասնա ծռեր» խմբավորման՝ ՀՀ ոստիկանության պարեկապահակային ծառայության (ՊՊԾ) գնդի վրա զինված հարձակման ու դրան հաջորդած լուսաբանման խնդիրները:

«Հայաստանյան ԶԼՄ-ներն ու դրանց աշխատակիցները գործել են ծայրահեղ անբարենպաստ պայմաններում»,- տեղեկացրեց ԽԱՊԿ-ի նախագահ Աշոտ Մելիքյանը:

Ընդհանուր առմամբ կոմիտեի տվյալներով արձանագրվել են ֆիզիկական բռնության 10 դեպք, որոնցում տուժել են 26 լրագրող ու օպերատոր, ԶԼՄ-ների ու դրանց աշխատակիցների նկատմամբ այլ ճնշումների 52 փաստ, ինչպես նաեւ տեղեկություններ ստանալու եւ տարածելու իրավունքի 33 խախտում։

2016թ. աչքի է ընկել իշխանությունների կողմից լրատվամիջոցներին օրենսդրական տարբեր նախաձեռնությունների միջոցով զսպաշապիկ հագցնելու փորձերով: Դրանցից կարելի է առանձնացնել ՀՀ ընտրական նոր օրենսգրքի 65-րդ հոդվածը եւ ընտրություններին վերաբերող՝ «Հեռուստատեսության եւ ռադիոյի մասին» օրենքը:

Read More »2016 թ. Հայաստանում խոսքի ազատության վիճակը. ԽԱՊԿ-ի տարեկան զեկույց

Հայաստանի լրագրողական կազմակերպությունները հանդես են եկել հայտարարությամբ դեկտեմբերի 7-ին Ազգային ժողովում պատգամավորի կողմից լրագրողի հանդեպ բռնության դեպքին: Ներկայացնում ենք հայտարարության տեքստն ամբողջությամբ:

«Երեկ` դեկտեմբերի 7-ին, Ազգային ժողովի պատգամավոր Ռուբիկ Հակոբյանը բռնություն է կիրառել «Հրապարակ» օրաթերթի թղթակից Վահե Մակարյանի նկատմամբ: Լրագրողը խորհրդարանում հավատարմագրված գործընկերների հետ հարցեր է ուղղել պատգամավորին նրա՝ ՀՅԴ-ին անցյալում անդամակցելու եւ կուսակցության հետ այժմյան հարաբերությունների վերաբերյալ, սակայն «արժանացել է» կոպիտ վերաբերմունքի։ Վահե Մակարյանի՝ պատգամավորին ավելի ուշ հարց ուղղելու փորձը կրկին ձախողվել է եւ վերածվել վիճաբանության, որի ընթացքում Ռուբիկ Հակոբյանն ասել է, թե «կուլտուրա» կսովորեցնի լրագրողին, իսկ լրագրողն էլ հակադարձել է, թե ինքը կարող է սովորեցնել։

Այս զրույցը շարունակելու համար պատգամավորը լրագրողին առաջարկել է առանձնանալ եւ ըստ Վահե Մակարյանի՝ վեճի ընթացքում բռունցքով հարվածել է իրեն ու սեռական բնույթի հայհոյանքներ է հնչեցրել։ Հարվածի հետքն ակնհայտորեն երեւում է լրատվամիջոցներում հրապարակված տեսանյութում, որտեղ լրագրողը մանրամասներ է ներկայացնում միջադեպի վերաբերյալ։ Մեզ հետ հեռախոսազրույցում պատգամավորն իր պահվածքը հիմնավորեց Վահե Մակարյանի հանդուգն վարքով։

Read More »Հայտարարություն. Բռնություն ԱԺ-ում «Հրապարակ» օրաթերթի թղթակցի նկատմամբ

Հայաստանի լրագրողական կազմակերպությունները հանդես են եկել հայտարարությամբ դեկտեմբերի 7-ին Ազգային ժողովում պատգամավորի կողմից լրագրողի հանդեպ բռնության դեպքին: Ներկայացնում ենք հայտարարության տեքստն ամբողջությամբ:

«Երեկ` դեկտեմբերի 7-ին, Ազգային ժողովի պատգամավոր Ռուբիկ Հակոբյանը բռնություն է կիրառել «Հրապարակ» օրաթերթի թղթակից Վահե Մակարյանի նկատմամբ: Լրագրողը խորհրդարանում հավատարմագրված գործընկերների հետ հարցեր է ուղղել պատգամավորին նրա՝ ՀՅԴ-ին անցյալում անդամակցելու եւ կուսակցության հետ այժմյան հարաբերությունների վերաբերյալ, սակայն «արժանացել է» կոպիտ վերաբերմունքի։ Վահե Մակարյանի՝ պատգամավորին ավելի ուշ հարց ուղղելու փորձը կրկին ձախողվել է եւ վերածվել վիճաբանության, որի ընթացքում Ռուբիկ Հակոբյանն ասել է, թե «կուլտուրա» կսովորեցնի լրագրողին, իսկ լրագրողն էլ հակադարձել է, թե ինքը կարող է սովորեցնել։

Այս զրույցը շարունակելու համար պատգամավորը լրագրողին առաջարկել է առանձնանալ եւ ըստ Վահե Մակարյանի՝ վեճի ընթացքում բռունցքով հարվածել է իրեն ու սեռական բնույթի հայհոյանքներ է հնչեցրել։ Հարվածի հետքն ակնհայտորեն երեւում է լրատվամիջոցներում հրապարակված տեսանյութում, որտեղ լրագրողը մանրամասներ է ներկայացնում միջադեպի վերաբերյալ։ Մեզ հետ հեռախոսազրույցում պատգամավորն իր պահվածքը հիմնավորեց Վահե Մակարյանի հանդուգն վարքով։

Read More »Հայտարարություն. Բռնություն «Հրապարակ» օրաթերթի թղթակցի նկատմամբ

Հոկտեմբերի 26-ին Ազգային ժողովի պատգամավոր, գործարար Գագիկ Ծառուկյանը հրապարակայնորեն վիրավորական արտահայտություններ է թույլ տվել «Ազատություն» ռադիոկայանի թղթակից Սիսակ Գաբրիելյանի հասցեին։ Այս առիթով լրագրողական կազմակերպությունները հայտարարություն են տարածել, որում մասնավորապես ասվում է, որ լրագրող Սիսակ Գաբրիելյանը մի շարք այլ ԶԼՄ-ների ներկայացուցիչների հետ մոտեցել է Երեւանում բացված «ԷՔՍՊՈ-Ռուսաստան, Հայաստան եւ Իրան» արդյունաբերական ցուցահանդես այցելած Գագիկ Ծառուկյանին եւ հարցրել նրա՝ քաղաքականություն վերադառնալու հնարավորության մասին։

«Երբ գործարարը, որպես իր բարերարությունների օրինակ, հիշատակել է  2000 խանութ կառուցելն ու 3 տարով անհատույց տրամադրելը փոքր եւ միջին ձեռնարկատերերին, «Ազատության» թղթակիցը փորձել է ճշտել՝ արդյոք Գագիկ Ծառուկյանն ամբողջությամբ իր փողերո՞վ է կառուցել այդ խանութները, թե՞ մասնակցություն են ունեցել նաեւ դրանց գործարկողները։ Դա հունից հանել է պատգամավոր-գործարարին, եւ նա Սիսակ Գաբրիելյանին վիրավորել է «մուտիլովշիկ» եւ «պատրաստված շպիոն» արտահայտություններով։ Ավելին՝ Ծառուկյանը հայտարարել է, թե այն, որ ժողովրդի մեծամասնությունն այսօր «տոկոսների տակ է» գտնվում, լրագրողի, նրա «պատրաստողի ու ուղարկողի երեսից է»», – արձանագրված է հայտարարության մեջ։

Read More »Ծառուկյանից պահանջում են ներողություն հայցել «Ազատություն» ռադիոկայանից եւ նրա թղթակցից

«Փոփոխությունների թատրոն» հասարակական կազմակերպության հիմնադիր տնօրեն Հայկ Սեկոյանը ասում է, որ այս յուրօրինակ թատրոնը ստեղծվել է պատահականության և զուգադիպության արդյունքում: Իսկ առիթ հանդիսացավ 2006 թ-ին Բրիտանական խորհրդի կողմից Հայաստանում իրականացվող ֆորում-թատրոնի ծրագիրը, որը մեկտեղել էր երիտասարդ դերասանների, և, կարծես, մնում էր գտնել համապատասխան սցենարիստ: Երեք թեկնածուներից ընտրությունը կանգնեց Հայկի թեկնածության վրա, ով արդեն հասցրել էր սցենարիստի փորձ կուտակել: Թիմն ամբողջացնելով՝ երիտասարդ ստեղծագործողները շտապեցին բեմադրել իրենց առաջին ներկայացումը, որը դարձավ «Մերօրյա մեծապատիվ մուրացկանները»:

Այսպես էլ ստեղծվեց Հայաստանում առաջին «Փոփոխությունների թատրոնը»: Մինչդեռ այսպիսի փորձարարական թատերական նախաձեռնություններ հայտնի են տարբեր երկրներում: Նմանատիպ ստեղծագործական խմբերն իրենց ներկայացումներում ունենում են հստակ ուղերձներ` հանուն հասարակական փոփոխությունների: Մեզ հետ զրույցում 30-ամյա Հայկ Սեկոյանը պատմում է հայկական «Փոփոխությունների թատրոնի» առանձնահատկությունների և ստեղծագործական խմբի հաջողությունների մասին:

–   Իբրև գեղարվեստական ղեկավար` ինչպիսի՞ դժվարություններ կամ խոչընդոտներ կան աշխատանքի ընթացքում:

Read More »Փոփոխությունների թատրոն. «Հողի մեջ կարևոր սերմը ցանողն ենք…»

13 տարեկան սիրիահայ Անժելիքին հանդիպեցի Հայկական Կարմիր Խաչի երիտասարդական բաժնի կազմակերպած սիրիահայ երեխաների կայուն զարգացման ծրագրի շրջանակներում։ Հաճախ էի շփվում Անժելիքի հետ: Հանդիպումներից մեկի ժամանակ նա ինձ պատմեց այն ամենի մասին, ինչի միջով անցել էր իր ընտանիքը սիրիական պատերազմի առաջին իսկ օրվանից։

Անժելիքի ընտանիքը Սիրիայի Հալեպ քաղաքից է: Այստեղ են ապրել նաև նրա տատիկն ու պապիկը, որոնց տանը սիրում էր լինել Անժելիքը: Այցելություններից մեկի ժամանակ, երբ ընտանիքի անդամները սենյակներից մեկում ջերմորեն զրուցելիս են եղել, հանկարծ խլացնող ձայն է լսվել, լուսամուտը կոտրվել է, և հրազենի գնդակը, հայտնվելով սենյակում, սկսել է այս ու այն կողմ նետվել։

«Այդ մի քանի վայրկյանները հավերժություն էին թվում, կարծես, քարացել էինք, շունչներս պահած սպասում էինք, թե երբ պետք է գնդակը ընկնի», – հիշում է Անժելիքը:

Գնդակը, բարեբախտաբար, չի դիպչում Անժելիքի ընտանիքի անդամներից և ոչ մեկին, բայց մտահոգության պատճառ է դառնում բոլորի համար: «Սա անսպասելի հարված էր մեզ համար: Սրան հաջորդեցին հաջորդ կրակահերթերը», – ասում է Անժելիքը:

Այս դեպքից հետո 13-ամյա աղջնակը մոտ մեկ շաբաթ դպրոց չի գնում: Փակվում է սենյակում և անկողնուց դուրս չէի գալիս։ Իրեն անպաշտպան ու ընկճված է զգում։ Սակայն երբ  հայրիկը սենյակ է մտնում, կարծես մի ակնթարթ ամեն ինչ մոռանում է, թեպետ հաջորդ հարվածը երկար չի սպասեցնում։ 

Read More »Անժելիքի պատմությունը՝ սիրիական պատերազմից

Երբևէ մտածե՞լ եք, որ ձեր խոհարարական հմտությունները, որոնք միշտ օգտագործել եք հարազատներին համեղ ուտեստներ հրամցնելու համար, մի օր կարող է ապրուստի միջոց դառնալ կամ նոր շունչ հաղորդել ձեզ շրջապատող համայնքին:

Սիրիահայ Յոլանդ Ռշտունու մտքով էլ չէր անցել, մինչ այն պահը, երբ Հայաստան տեղափոխվելով հասկացավ, որ այլևս անցյալը անդառնալի է, սակայն անցյալում իր կուտակած փորձը չափազանց արժեքավոր: Տիկին Յոլանդը իր ամուսնու և երկու երեխաների հետ Հալեպից տեղափոխվել է Երևան: Նրա մեծ աղջիկը մնացել է Լաթաքիայում՝ ուսումը շարունակելու: Կրթսեր աղջիկը աշխատում է Երևանում, իսկ տղան հաջողությամբ ավարտում է Երևանի պետական համալսարանը:

Ի սկզբանե տիկին Յոլանդի ընտանիքը նախատեսել էր Հայաստան գալ ընդամենը երկու ամսով. ոչ հագուստ էին բերել, ոչ էլ այլ կարևոր պարագաներ: Այսօր արդեն 3,5 տարի է Ռշտունիների ընտանիքը բնակվում է Հայաստանում: Հալեպում ապրելու տարիներին տիկին Յոլանդը, ինչպես գրեթե բոլոր հայ կանայք, չէր աշխատում, զբաղվում էր տնային տնտեսությամբ, իսկ ամուսինը անվադողերի մասնագետ էր, ունեին սեփական խանութ:

«Երբ եկանք Հայաստան, ամուսինս կրկին փորձ ըրաւ նոյն գործը սկսիլ, բայց քանի, որ կար գումարի խնդիր, չհաջողուեցաւ», – ասում է տիկին Յոլանդը:

Read More »Տիկին Յոլանդի անուշեղենի շնորհիվ Երևանն ավելի քաղցրացավ