Նա ոչ միայն խաղացել է գույնի, լույսի ու ստվերի, կոմպոզիցիայի ու կադրի դրամատուրգիայի հետ, այլև փոխել դրանց հետ աշխատելու ավանդական ձևերը ու ստեղծել իրենը: Կինոօպերատոր Լևոն Աթոյանցի հետ խոսելիս հասկանում ես մի բան. կինոյի մեծ վարպետի վերաբերմունքը աշխարհի ու կյանքի հանդեպ այլընտրանքային է, ուրիշ, աթոյանական:

Անծանոթների համար նա կարճահասակ, մի ոտքից կաղ և մանր-մանր քայլերով շարժվող ալեհեր մի պապիկ է: Մինչդեռ, երբ լսում ես նրա՝ «արի, արի, ես միշտ տանս դուռը բաց եմ պահում» խոսքերը, հայտնվում ես կինոյի մի փոքրիկ աշխարհում: Այստեղ հնի, լավի ու խնամքով պահպանվածի պատմություններ են, բազմաթիվ գրքեր, կինոժապավեններ, լուսանկարչական խցիկներ: Լևոն Աթոյանցը դողդոջուն աջ ձեռքով (քանի որ ձախը գրեթե միշտ անշարժ է), արդեն դժվարությամբ է կարողանում բացել սեփական կինոխցիկի մեծ երկաթե տուփը: Այնտեղ պահվում են նրա օբյեկտիվները, ինը կիլոյանոց տեսախցիկը, որով նկարահանել է իր գրեթե բոլոր ֆիլմերը՝ «Մորգանի խնամին», «Քաոսը», «011 աքսորականը», «Որտե՞ղ էիր, մարդ Աստծոն»: Ֆիլմեր նկարահանելիս օպերատորը չէր քնում, մտածում էր, պատկերացնում, ցանկանում ստեղծել տարօրինակ ու անսովոր պատկերներ՝ խախտելով կինոյի կանոնները:

Լևոն Աթոյանցի՝ կինոյով շնչող փոքրիկ բնակարանի երկու սենյակներից մեկում նաև մի մեծ ռադիոընդունիչ կա: 1949-ին օպերատորն ինքն է ստեղծել այն, որ լսի «Ամերիկայի ձայնը»՝դեմ գնալով ռեժիմին ու գաղափարախոսությանը:Այս հարցում էլ օպերատորի մոտեցումներն այլընտրանքային էին:

Read More »Լևոն Աթոյանց. անցյալի, ներկայի ու ապագայի հատման կետում

Ամերիկացի լրագրող և մեդիա ձեռներեց Read More »Մեդիակտիվությունից դուրս. «Մեդիապատրանք»

Հայաստանում չեմ ծնվել և ապրում եմ մի ընտանիքում, որն ամեն օր երազում է սեփական երկիրը լքելու ու մի նոր «ավելի լավ» երկրում հաստատվելու մասին, մի խոսքով` «երկիրը երկիր չի» կարգախոսը ընտանիքումս ամենագործածվողն է: Իսկ ես…

Ես սիրում եմ այն վայրը որտեղ ապրում եմ, փողոցները, հին տները, իմ անկրկնելի մետրոն և ցայտաղբյուրները… Երբ քայլում եմ երևանյան փողոցներով ու հանկարծ նկատում, որ իմ քաղաքում մի գեղեցիկ նստարան է ավելացել, այնքան եմ ուրախանում` ասես հենց իմ սենյակում նոր կահույք է ավելացել: Սիրում եմ նաև իմ երկրում ապրող մարդկանց` ջերմ ու տաք:

Տարիներ առաջ մտածում էի` երևի գիտակցական տարիքում Հայաստանի սահմաններից դուրս չեմ եկել, այդ պատճառով էլ ավելի շատ եմ սիրում իմ երկիրը: Հաճախ նաև թվում էր, որ երբ դուրս գամ`«հարևանի հարսին ավելի շատ կսիրեմ»: Սխալվում էի: Հենց այս ամառ հասկացա:

Փոխանակման մի ծրագրի շնորհիվ առաջին անգամ ոտք դրեցի Եվրոպա. «Համաշխարհային անկախ երիտասարդական միավորում» ՀԿ կազմում ընդգրկված մի քանի երիտասարդներով այցելել էինք Լեհաստան:

Սիրեցի, շատ սիրեցի Եվրոպան…

Read More »Սիրեցի, շատ սիրեցի Եվրոպան, բայց իմը կարոտեցի

Փողոցի մի անկյունից մյուսը լցված են սրճարաններով, տեղ ու դադար չկա: Այս փոքրիկ, նեղլիկ փողոցներում համն ու հոտը տեղն է, մարդիկ էլ շատ: Քարերը նմանեցված են սանդուղքի, և երբ իջնում ես, զգում ես` անհարթ են: Տեղ-տեղ կարող է թվալ, թե ընկնում ես, բայց հետո դու վստահ քայլում ես: Սա հին Թիֆլիսի մի պատառ է, փոքրիկ, բայց հեքիաթային կտոր: Աջ և ձախ կողմերում հարմարեցված աթոռակներ ու սեղաններ են. մի պահ թվում է՝ ֆիլմի մեջ քայլում ես հենց այն փողոցով, ուր ոտքերդ շատ հաճախ տարել են, բայց այդպես էլ չես հասել…

Մայրամուտն ավելի է գեղեցկացնում փողոցների գունդուկծիկ տեսքը: Մի պահ կանգնում ես ու օդ շնչում, հասարակ օդ չէ` թիֆլիսյան է: Սրճարանները դեմ դիմաց են, և մարդիկ շատ հաճախ կարող են հաղորդակցվել մի սրճարանից մյուսը, նայել իրար, ժպտալ կամ պարզապես հետևել, թե ինչ ես դու ուտում կամ խմում:

Փողոցի մի ծայրից մյուսը ձգվում են հուշանվերների, զարդերի, նույնիսկ սուջուխի  համար նախատեսված խանութներ, բացօթյա վաճառակետեր, որոնք չեն փչացնում հին Թիֆլիսի կոլորիտը, այլ միայն լրացնում են այն: Ինչ քաղաք, որ չունենա կոլորիտային առանձնահատկություններ: Նմանատիպ փողոցներն ու պողոտաները շատ չեն, եթե ուզում ես ծանոթանալ Թիֆլիսին՝ քայլիր Շոթա Ռուսթավելի պողոտայով կամ Հերակլ փողոցով:

[[wysiwyg_imageupload:88:]]

Read More »Քարտեզից մի պատառիկ. Թիֆլիս

Ամառ 2015… Խոստովանեմ՝ չեմ չափազանցնում. սա իմ լավագույն ամառն էր երբևէ: Չզարմանաք՝ ապրածս երկար ու կարճ 21 տարիների ընթացքում դեռ երկրից դուրս չէի եկել, մինչև օգոստոսի 28-ը, երբ 4 ընկերներով որոշեցինք գնալ հարևան Վրաստան՝ ամռան վերջին օրերը ծովափին անցկացնելու համար:

Գուցե շատերի համար Վրաստանն արդեն «ջրի ճամփա» է դարձել, ծանոթ են այնտեղի ամեն մի քարին ու փոշուն, ամեն մի շենքին ու եկեղեցուն, փողոցին ու սրճարանին: Իսկ ինձ՝ սկսնակ ճանապարհորդիս համար, այն լի էր բացահայտումներով ու ամեն մի պատի, շենքի, ծառի ու կամուրջի տակ նկարվելու մեծ ցանկությամբ՝ հետագայում թոռներիս ցույց տալու և պատմելու նյութ ունենալու համար:

[[wysiwyg_imageupload:90:]]

Թեև մեր ճանապարհորդության միայն վերջին օրն ենք անցկացրել Թիֆլիսում, այն էլ՝ մի քանի ժամով, Վրաստանից ամենամեծ և տպավորիչ պատկերն ինձ համար մնում է հին Թիֆլիսը: Աղյուսե փողոցներ, երկհարկանի տներ, յուրահատուկ պատշգամբներ, ներկը թափած փայտե փեղկերով պատուհաններ, բացօթյա սրճարաններ, փողոցներում ամենուրեք մարդկանցից չվախեցող կատուներ, ամեն քայլափոխի հուշանվերների խանութներ… Այս շարքն անվերջ կարելի է շարունակել: Ափսոսում եմ, որ հին Թիֆլիսը ոտնատակ տալու շատ քիչ ժամանակ ունեի և նախանձում եմ մարդկանց, որ բնակվում են այդ հրաշք թաղամասում:

Read More »Գամառջոբա, Ջորջիա